بررسي و اولويت بندي استان هرمزگان از نظر وضعيت فرسايش خاك

Study and prioritization on Soil Erosion condition of Hormozgan province using RS and GIS theqnologies

چكيده لازمه برنامه ريزي و اتخاذ تصميم براي مديريت آبخيزها، آگاهي از ميزان فرسايش و توليد رسوب، شناسايي مناطق بحراني و اولويت‌بندي آنها براي اجراي برنامه ها و اقدامات مورد نياز است. به منظور بررسي وضعيت فرسايش خاك، اولويت بندي مناطق مختلف استان هرمزگان از مدل EPM استفاده شد. جهت اجراي مدل ابتدا با استفاده از فناوري هاي نوين RSو GIS، از لايه هاي واحدهاي اراضي، حساسيت زمين‌شناسي و كاربري اراضي، واحدهاي كاري به صورت رقومي تهيه و بازديدهاي صحرايي انجام و خصوصياتي از جمله نوع كاربري و ضريب استفاده از زمين، شدت و اشكال فرسايش تعيين شد. ضريب حساسيت سنگ و خاك بر اساس نظر متخصصين، شيب از مدل رقومي ارتفاع (DEM)، متوسط درجه حرارت از طريق نقشه خطوط هم دما و همچنين ميانگين سالانه بارندگي از طريق نقشه خطوط همباران كشور استخراج گرديد. بر اساس دستور العمل اجراي مدل، نقشه ضريب فرسايش (Z)و سپس نقشه فرسايش ويژه (Wsp)تهيه و ميزان فرسايش در سطح استان برآورد شد. لايه بدست آمده طبقه بندي و نقشه طبقات شدت فرسايش بدست آمد. اين نقشه با لايه هاي پايه مقايسه و اولويت بندي انجام شد. نتايج نشان مي دهد ميانگين ضريب فرسايش(Z) 82/0، ميانگين شدت فرسايش 9 تن در هكتار و 1/65 درصد از سطح استان در طبقه فرسايش زياد قرار دارد. عمده مناطق داراي اولويت جهت برنامه ريزي و حفاظت خاك و منابع طبيعي در شرق و غرب استان پراكنده هستند. مناطقي كه فعلا شرايط مناسبي دارند در مركز و شمال استان واقع شده است.

Abstract Management of soil erosion and sedimentation require planning and decision making Because of their importance. Knowledge on erosion rates and sediment production condtion is necessary for identification of critical areas and prioritize them as watershed management issues. The status of erosion in Hormozgan province was cheked through implementing EPM model and using RS and GIS. Some themathic layers such as, land units, Geology sensitivity, land use, work units were perpared. Land use type, intensity and erosion forms were determined in work units Through Field visit. Sensitivity coefficient of rock and soil, slope, mean annual average temperature and precipitation were extracted. Based on the model instruction, erosion coefficient map (Z) and the specific erosion (Wsp) were prepared. The layer classification and map erosion severity classes were obtained and compared within sub base map layers and the relationship were examined. The results show that the average erosion coefficient is 0.82, the average rate of erosion 9 tons per hectare and 65.1 percent of province assigned to high class of erosion. The main priority areas for planning natural resources and soil conservation located in the Eastern and Western of province where appropriate conditions are now located in the center and north part.