استقلال نهادي اثربخش دانشگاههاي دولتي ايران: ضرورت پويايي در فضاي جهاني شده

Effective institutional autonomy in public universities in Iran: a necessity for mobility in globalized environment

تعيين ميزان مناسب استقلال نهادي دانشگاهها موضوعي اساسي براي دانشگاهها و آموزش عالي كشور است. در اين پژوهش سعي شده است با بررسي نگرش برخي از ذينفعان آموزش عالي ايران، ويژگيهاي برجسته استقلال نهادي اثربخش دانشگاههاي دولتي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري به دست آيد. براي جمع آوري اطلاعات علاوه بر استفاده از پرسشنامه، مدارك حقوقي نيز بررسي شد. در اين تحقيق توصيفي 35 مولفه استقلال نهادي دانشگاهها، بر اساس نظر اندرسن و جانسون، به كار گرفته شدند. بررسي قوانين و مقررات نشان داد كه دانشگاههاي دولتي ايران در هشت مولفه استقلال دارند. گروههاي ذي نفع علاوه بر تاييد استقلال در اين هشت مولفه، خواستار استقلال در 16 مولفه ديگر بودند. اين 24 مولفه در زمينه هاي استقلال اساسي و استقلال فرايندي قرار دارند و عمل به اين نتايج، اداره كردن دانشگاههاي ايران را از مدل كنترل دولتي به مدل نظارت دولتي تغيير مي دهد و آنها را در فضاي رقابتي داخلي و خارجي چابك تر مي سازد.

Determining an appropriate level of institutional autonomy of universities is the main issue for universities and higher education in Iran. The purpose of this study was to determine the effective outstanding characteristics of institutional autonomy in public universities affiliated with Ministry of Science, Research and Technology by evaluating attitudes of certain Iranian higher education constituencies. In addition to a questionnaire for data collection, legal documents were also investigated. In this descriptive study, 35 components of university institutional autonomy which was introduced by Anderson and Johnson were used. A review of rules and regulations showed that Iran’s public universities have autonomy in 8 components. Moreover, constituencies groups demanded autonomy in 16 additional components. These 24 components are in the "substantial autonomy" and "procedural autonomy" areas. Applying these results alters the governance of public universities in Iran from "state control" model to "state supervision" model and makes them more agile in their internal and external competitive environments. Keywords: University autonomy, Institutional autonomy, Higher education management, University governance.