شناسايي عوامل موثر بر مشاركت زنان روستايي در برنامه هاي آموزشي – ترويجي مراكز خدمات جهاد ‏كشاورزي (مطالعه موردي: شهرستان آمل)

Identifying Factors Affecting the Rural Womenʹʹs Participation in Educational-extension Programs of the Jihad-Agriculture Service Centers (Case Study: Amol County)

هدف: ‏هدف تحقيق حاضر، شناسايي عوامل موثر بر مشاركت زنان روستايي در برنامه هاي آموزشي- ‏ترويجي مراكز ‏خدمات جهاد ‏كشاورزي در شهرستان آمل است تا درنتيجه بهبود سطح مشاركت آنان، بتوان درجهت تسهيل و تسريع فرايند توسعه كشاورزي و روستايي گام مثبتي برداشت. روش: تحقيق حاضر به لحاظ هدف، كاربردي است و ماهيت توصيفي- همبستگي دارد. براي گردآوري اطلاعات، از مطالعات كتابخانه اي و پيمايش ميداني استفاده شده است. ابزار تحقيق پرسشنامه است كه روايي و پايايي آن با استفاده از نظرهاي متخصصان و آزمون آلفاي كرونباخ (86/0 > ? > 78/0) موردتاييد قرار گرفت. 67488 نفر از زنان روستايي شهرستان آمل در استان مازندران، جامعه آماري تحقيق حاضر را شكل مي دهند (67488N=) كه براساس فرمول كوكران، 384 نفر به عنوان نمونه با استفاده از روش نمونه گيري طبقه اي تناسبي انتخاب شدند (384n=). براي تجزيه وتحليل اطلاعات از نرم افزار 16SPSS استفاده گرديد. يافته‌ها: نتايج توصيفي تحقيق نشان داد كه ميزان مشاركت زنان روستايي در برنامه هاي آموزشي- ترويجي در سطح خوبي قرار دارد. نتايج يافته هاي تحليلي نيز نشان داد كه بين سن، سطح تحصيلات، درآمد ماهيانه، ميزان استفاده از منابع اطلاعاتي، ويژگي هاي اجتماعي، ويژگي هاي نگرشي و ويژگي هاي اقتصادي زنان روستايي با ميزان مشاركت آن ها در برنامه-هاي آموزشي- ترويجي، رابطه مثبت و معني داري وجود دارد. نتايج حاصل از رگرسيون چندگانه نيز نشان داد كه ويژگي-هاي اقتصادي، سطح تحصيلات، ميزان درآمد، عوامل نگرشي، سن و ميزان استفاده از منابع اطلاعاتي، 10/37% از تغييرات ميزان مشاركت زنان روستايي در برنامه هاي آموزشي- ترويجي را تبيين مي كنند. محدوديت‌ها/ راهبردها: دسترسي به زنان روستايي و كسب اطلاعات موردنياز، عمده ترين چالش تحقيق حاضر هستند. راهكارهاي عملي: با توجه به نتايج تحقيق، انجام تجزيه وتحليل جنسيتي با هدف ارايه اطلاعاتي درجهت روشن نمودن نقش و اهميت آموزش زنان روستايي در توسعه پايدار كشاورزي و روستايي، ارتقاي سطح تحصيلات زنان روستايي، بهبود نگرش زنان، و غيره مي تواند درجهت مشاركت فزاينده زنان روستايي در برنامه هاي آموزشي- ترويجي‏ موثر باشد. اصالت و ارزش: با توجه به سهم و نقش بنيادي زنان روستايي در توسعه كشاورزي و روستايي، به ويژه در مناطق شمالي كشور، شناسايي عواملي كه بر ميزان مشاركت آنان در برنامه هاي ‏آموزشي- ترويجي مراكز خدمات جهاد ‏كشاورزي كه تسهيل كننده فرايند توسعه بخش كشاورزي و روستايي مي باشند، الزامي است.

Porpuse: This study aims to identify factors affecting rural womenʹs participation in educational- extension programs of the Jihad- Agriculture service centers in Amol township, in order to be able to take positive steps in facilitating and accelerating the process of rural and agricultural development, as the result of the improvement in their level of participation. Methodology: Considering the aims of the study, the present study is applied research and descriptive-correlational in nature. To collect data, library research and field survey were used. The data collection instrument used in this study was a questionnaire, which reliability and validity has been confirmed by the use of the Cronbachʹs alpha test (86/0 > ? > 78/0) and the related experts’ opinions. The research population consisted of 67,488 (N= 67488) rural women in Amol township; from which, based on Cochran formula, 384 subjects (N=384) were selected using proportional stratified sampling. SPSS16 software was also used for data analysis. Findings: Descriptive results of this study demonstrated that rural womenʹs participation in educational-extension programs is on a good level. The analytical results showed that there is a significant positive relationship between rural women’s age, education level, monthly income, the extent of information sources’ use, social characteristics, attitudinal characteristics, and economic characteristics on one hand; and the extent of their participation in educational-extension programs on the other hand. The results of multiple regression analysis also revealed that the economic characteristics, educational level, income level, attitudinal factors, age and the extent of using information sources, explain 37.10% of the variations in participation rates of rural women in educational-extension programs. Research limitation: Access to rural women and gaining the needed information, were the major challenges in the present study. Practical implications: According to the research results, conducting gender analysis to provide information in order to clarify the role and the significance of rural women’s education in sustainable agriculture and rural development, educational promotion of rural women, improving womenʹs attitudes and etc. can be considerably effective in increasing the participation of rural women in educational- extension programs. Original/value: Considering the fundamental role of rural women in agricultural and rural development -especially in the northern regions of Iran-, identifying factors that affect the extent of their participation in educational-extension programs of Jihad-Agriculture service centers which facilitate agricultural and rural development, is so necessary.