ساسيت شپشه برنج، Sitophilus oryzae (L.) به حشره كش هاي ابامكتين، پرمترين، تيامتوكسام، كلرپايريفوس و مالاتيون

Susceptibility of Rice Weevil Sitophilus oryzae (L.) to Abamectin, Permethrin, Thiamethoxam, Chlorpyrifos and Malathion

چكيده تيمار سطوح انبارها و يا دانه هاي غلات يكي از شيوه هاي قديمي براي كنترل آفات انباري است. در اين تحقيق، اثر حشره كش هاي ابامكتين، پرمترين، تيامتوكسام، كلرپايريفوس و مالاتيون با روش سطح آغشته به حشره كش روي شپشه برنج، Sitophilus oryzae (L.) بررسي شد. در ادامه دوام اثر كشندگي حشره كش ها، اثر بر روي تعداد حشرات كامل نسل بعدي و همچنين تاثير آنها روي حشرات گرسنه نگه داشته شده نيز مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس تجزيه پروبيت داده هاي ثبت شده پس از 24 ساعت مقادير LC50 اين حشره كش ها به ترتيب 04/1، 7/38، 56/3، 16/0 و mg ai/l 86/0 بدست آمد. ميزان كاهش تعداد نسل اول بين 38 تا 87 درصد متغير بود (هر دو بترتيب در غلظت پايين و بالاي كلرپايريفوس). آزمايش دوام حشره كش ها نشان داد كه تيامتوكسام با 17 درصد و مالاتيون با 93 درصد كاهش مرگ ومير با گذشت زمان به ترتيب بيشترين و كمترين دوام را داشتند. عدم تغذيه حشرات باعث افزايش معني‌دار مرگ‌ومير ناشي از برخي غلظت هاي كلرپايريفوس، مالاتيون و تيامتوكسام شد. در غلظت پايين تيامتوكسام (ai/l mg 25/1) عدم تغذيه حشرات به مدت 14 روز، مرگ‌ومير را از 26 به 83 درصد افزايش داد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه با كاربرد مناسب حشره كشها براي تيمار انبارها و همچنين رعايت بهداشت اين مكان ها مي توان كارايي برخي حشره كش ها را افزايش داد. واژه هاي كليدي:‌ اثر باقيمانده حشره كش، دوام حشره كش،‌ گرسنگي حشرات، Sitophilus oryzae.

Abstract Residual insecticides have traditionally been used to control the stored cereals, through treating the structure of stores or surface of the commodities. The efficacy of abamectin, permethrin, thiamethoxam, chlorpyrifos and malathion were evaluated against rice weevil, Sitophilus oryzae (L.) via the insecticide-treated surface. Then, persistence of their insecticidal property, their lethality against the starved adults and their effect against the number of F1 adults were investigated. The LC50s of abamectin, permethrin, thiamethoxam, chlorpyrifos and malathion were 1.04, 38.7, 3.56, 0.16 and 0.86 mg ai/l, respectively, based on probit analysis of the 24 hours post-treatment data. Decrement of F1 progenies were between 38 to 87 % (both in low and high concentrations of chlorpyrifos, respectively). In persistence experiments, thiamethoxam (17% reduction of mortality) and malathion (93% reduction of mortality) were the most and least persistent insecticides, respectively. Susceptibility to some concentrations of chlorpyrifos, malathion and thiamethoxam were significantly increased as a result of starving the insects. Efficacy of low concentration of thiamethoxam (1.25 mg ai/l) was increased as consequence of starving the beetles for 14 days (26 to 83%). Our results demonstrated that effectiveness of the residual insecticides can be increased through their appropriate application and sanitation of grain stores. Keywords: Insect starvation, Insecticide persistence, Residual effect, Sitophilus oryzae.