تحليل عناصر داستاني سرگذشت حضرت آدم (ع) در قرآن كريم با تكيه بر روايات

Analysis of the Elements of Story in the Prophet Adam’s Life History in the Quran Relying on Islamic Narrations

خداوند در قرآن كريم سرگذشت بسياري از پيامبران را به صورت داستان بيان مي كند. ازجمله ي آن پيامبران، آدم ابوالبشر(ع) است. موضوع آدم و آفرينش وي، در اسلام، به عنوان نخستين انسان و نخستين پيامبراز اهمّيت قابل توجهي برخوردار است. در قرآن 25 بار نام آدم (ع) آمده، ولي تفصيل اين داستان در 6 سوره مطرح مي شود. در باب تبيين و تفسيراين آيات فشرده و پر معني، مفسران و صاحب نظران احتمالات بسيارداده اند. هدف قرآن از بيان اين آيات داستان پردازي نيست، ولي آياتي كه تشكيل دهنده داستان آدم (ع) است، بسياري از جنبه ها وعناصر داستاني متعارف در ادبيات داستاني را دارا است، چرا كه اساساً داستا ن ها، داستان زندگي آدم هاست با قضاوت هايي در ميزان واقع گرايي و واقع نمايي. هدف اين مقاله بررسي عناصر داستاني در اين سرگذشت قرآني با تكيه بر روايات فراواني است كه از طريق كتب و اديان پيش از اسلام در اين باب وارد شده است . در اين بررسي و تحليل، با بهره مندي از فنون داستان پردازي نوين، عناصر داستاني نظير زاويه ديد، طرح، ساختار، انديشه (تم و موضوع)، كشمكش، شخصيت ، زمان و...، اهداف والاي قرآن كريم كه تعليم، تربيت، هدايت و عبرت آموزي انسان هاست، تبيين شده است.

The life histories of many prophets are narrated in the Quran. Prophet Adam, known as the first prophet and the first human, and his creation story is of prime importance in Islam. The word ʹAdamʹ has occurred twenty-five times in the Quran while six surahs of the Quran have elaborated on the story of Adam. Exegetes and expounders have provided different explanations and interpretations about the concise and profound verses in the six surahs. Although Godʹs intention in including those verses is not merely narrating stories, the verses contain many typical aspects and elements of fiction literature. That is because the stories are essentially the stories of different human beings with judgments about the realism and realization. This article aims at investigating the elements of story in Adam’s life history from the Quran relying on numerous relevant narrations available through books and pre-Islam religions. In this study, the lofty objectives of the Holy Quran?which are education, guidance and lessons for humans to learn from?is explained employing modern fiction techniques such as point of view, plot, structure, theme and subject, conflict, character, time, etc.