تاثير تغييرات تنوع گونه اي بر مواد آلي ذره اي خاك مراتع كوهستاني آذربايجان غربي

Effects of species diversity changes on soil organic matter particle of mountainous rangeland of West Azerbaijan

چكيده به منظور ارزيابي تاثير گونه جاشير (Prangos uloptera) و گونه هاي همراه بر اجزا ماده آلي خاك و توزيع خاكدانه ها، مراتع كوهستاني خانقاه سرخ اروميه انتخاب گرديد. نمونه گيري به روش تصادفي- سيستماتيك انجام شد. ابتدا دو منطقه مرتعي در كنار هم، با گونه غالب جاشير انتخاب و سپس چهار عرصه معرف در سطح هر يك از مناطق، جهت نمونه برداري انتخاب شد. نمونه هاي خاك از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتيمتري و در مجموع 32 نمونه خاك از هر منطقه و دو عمق جمع آوري شد. كربن آلي ذره اي (POM-C) و نيتروژن آلي ذره اي (POM-N)، درصد خاكدانه هاي درشت و ريز و كربن موجود در آنها، آزمايش و آناليز شد. نتايج آناليز واريانس نشان داد كه به جز درصد خاكدانه هاي درشت، تمامي فاكتور هاي مورد بررسي، در اثر افزايش تنوع گونه اي همراه با پايه جاشير در منطقه مرتعي دوم افزايش يافتند. كربن و نيتروژن آلي ذره اي، كربن همراه با خاكدانه هاي درشت و درصد خاكدانه هاي ريز به طور معني داري تحت تاثير تنوع گونه اي بالاي گياهان همراه با جاشير در منطقه مرتعي دوم قرار گرفتند. نتايج اين تحقيق، تاثير سريع تغييرات مديريتي بر مواد آلي ذره اي را نشان داد و همچنين تغيير پذيري مواد آلي ذره اي خاك در واكنش به تغييرات مديريتي پوشش گياهي را ثابت نمود. افزايش مواد آلي ذره اي مي تواند ناپايدار باشد، بنابراين تنوع گونه اي اكوسيستمهاي مرتعي بايد از طريق مديريت بهينه پوشش گياهي براي مدت زمان طولاني، حفظ گردد تا افزايش مثبت كربن آلي در خاك حاصل گردد.

Abstract In this study, For evaluating the effect of Prangos uloptera and accompanying species on the components of soil organic matter and distribution of aggregates, mountainous rangelands of Khaneghah-Sorkh of Urmia was selected. Sampling was conducted random-systematically. Initially, two locations beside of each other were selected, and then 4 sites, which were the representative of each location, were selected for sampling. Soil samples were collected from 0-15 and 15-30cm depth and totally 32 soil samples for each location from two depths were collected. Particulate organic matter- Carbon (POM-C) and Particulate organic matter- Nitrogen (POM-N), Percentage of coarse and fine aggregates and existing carbon of them were examined and analyzed. Results of variance analysis show that except the percentage of coarse aggregate all other investigated factors were increased by the increase of accompanied species diversity with each base of Prangos uloptera in the second location. Particulate organic carbon and nitrogen, carbon associated with coarse and fine aggregates percentage is significantly influenced by the high diversity of the accompanied plant species with the Prangos uloptera in the second location. Results of this study showed the rapid effects of management changes on the particulate organic matter and also proved the variability of particulate organic matter in the soil under the change of management practices on vegetation. Moreover, the increase of particulate organic matter can be unstable, thus management of vegetation and species diversity of rangeland ecosystems must be conserved for long time, till we have seen positive increase in soil organic carbon.