بررسي اثر روش و دفعات گلخرابي بر برخي خصوصيات فيزيكي خاك و عملكرد برنج

Effect of method and times of puddling on some soil physical properties and rice grain yield

به منظور بهينه سازي عمليات گِلخرابي در مرحله آماده سازي شاليزار، اثر دو عامل روش و تعداد دفعات گِلخرابي بر برخي از ويژگي هاي خاك و عملكرد و اجزاي عملكرد دانه در برنج رقم هاشمي در اين تحقيق بررسي شد. آزمايش در قالب طرح بلوك هاي خرد شده در سه تكرار با دو عامل روش گِلخرابي در چهار سطح (شامل خاك همزن مرسوم تيلري، خاك همزن دوار تيلري، پادلر مخروطي تيلري و روتيواتور تراكتوري) و دفعات گِلخرابي در چهار سطح (از يك تا چهار مرتبه) در يك خاك رسي سيلتي انجام شد. نتايج نشان داد كه كمترين چگالي ظاهري (801/0 گرم بر سانتي متر مكعب) و بيشترين مقادير عمق نفوذ مخروط (31/13 سانتي متر)، بازده وجين كني (57/60 درصد) و شاخص گِلخرابي (53/54 درصد) در گِلخرابي با روتيواتور تراكتوري و بيشترين چگالي ظاهري (872/0 گرم بر سانتي متر مكعب) و كمترين بازده وجين كني و شاخص گِلخرابي (به ترتيب با ميانگين هاي 52/51 و50/44 درصد) مربوط به گِلخرابي با همزن مرسوم تيلري بود. با افزايش تعداد دفعات گِلخرابي از يك به چهار بار، به طور معني دار چگالي ظاهري از 882/0 به 795/0 گرم بر سانتي متر مكعب، عمق نفوذ مخروط از 04/9 به 39/12 سانتي متر، بازده وجين كني از 78/51 به 54/56 درصد و شاخص گِلخرابي از 21/45 به 23/51 درصد تغيير يافت. عملكرد دانه در گِلخرابي با روتاري تراكتوري و خاك همزن دوار تيلري (به ترتيب با 3429 و 3401 كيلوگرم در هكتار) به طور معني داري بيش از خاك همزن مرسوم تيلري و پادلر مخروطي تيلري (به ترتيب با مقادير 3346 و 3332 كيلوگرم در هكتار) بود. با افزايش دفعات گِلخرابي از يك به چهار بار، عملكرد دانه از 3322 به 3408 كيلوگرم در هكتار افزايش يافت، ولي بين عملكرد دانه در دو، سه و چهار بار گِلخرابي، اختلاف معني داري مشاهده نشد. به طور كلي، نتايج اين تحقيق نشان داد كه در خاك هاي رسي سيلتي مشابه محل اجراي آزمايش، دو بار گِلخرابي با استفاده از خاك همزن دوار تيلري و يا روتيواتور تراكتوري، تيمار مناسبي براي گِلخرابي شاليزار محسوب مي شود.

To optimize the puddling operation in paddy land preparation, the effects of puddling methods and times on some soil physical properties and grain yield and yield components of rice variety Hashemi were evaluated in this research. The experiments were conducted in a split block design in three replications with two factors, puddling method in four levels (power tiller conventional puddler, power tiller rotary puddler, power tiller cono-puddler and tractor-mounted rotivator) and puddling times in four levels (from once to fourth) in a silty clay soil. Results revealed that the minimum bulk density (0.801 g.cm-3) and maximum penetration depth of falling cone (13.31 cm), weeding efficiency (60.57 %) and puddling index (54.53 %) was related to puddling with tractor-mounted rotivator and the maximum bulk density (0.872 g.cm-3) and the minimum of weeding efficiency and puddling index (51.52 and 44.50 %, respectively) was belonged to power tiller conventional puddler. Increasing of puddling times from once to fourth, decreased the bulk density from 0.882 to 0.795 g.cm-3, but increased the penetration depth of falling cone from 9.04 to 12.39 cm and also weeding efficiency and puddling index from 51.78 to 56.54% and from 45.21 to 51.23 %, respectively. The grain yield in puddling with tractor-mounted rotavator and power tiller rotary puddler (3429 and 3401 kg.ha-1, respectively) were significantly (P < 0.01) higher than those of power tiller conventional puddler and power tiller cono-puddler (3346 and 3332 kg.ha-1, respectively). The grain yield increased from 3322 to 3408 kg.ha-1 with the increasing of puddling times from once to fourth, however there were no significant differences between twice, thrice and fourth puddling. In total, results of this research revealed that twice puddling with power tiller rotary puddler or tractor-mounted rotavator can be considered as a proper treatment for puddling operation in silty clay soils similar to experimental site.