بررسي خشك‌سالي‌هاي هواشناسي در استان اصفهان

Investigation of climatological droughts in Isfahan province

با توجه به اينكه بخش وسيعي از استان اصفهان در ناحيه خشك مركزي ايران قرار دارد، مستعد وقوع خشك­سالي است. لذا انجام مطالعات و تحقيقات مناسب به­ منظور پايش و پيش‌بيني خشك­سالي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. روش‌هاي متعددي براي تعريف خشك­سالي با استفاده از شاخص‌هاي گوناگون ارايه شده است.در اين تحقيق خشك­سالي‌هاي هواشناسي با استفاده از سري‌هاي بارندگي سالانه و سطوح آستانه متفاوت(50,40,30،60،70،80،90،95درصد) مورد بررسي قرار گرفت.براي اين بررسي از داده‌هاي بارش 85 ايستگاه در استان اصفهان و مناطق مجاور آن در يك دوره 32 ساله(1377-1346)استفاده شد.با استفاده از روش‌هاي ميان­يابي شامل كريجينگ،كوكريجينگ،عكس مجذور فاصله و TPSS ، سطوح آستانه ميان­يابي شدند و خطاي مربوط به هر روش محاسبه شد. روش كوكريجينگ داراي كم­ترين خطا و روش TPSS داراي بيش­ترين خطا در بين روش‌هاي منتخب بود. در مرحله بعد با استفاده از نرم افزار ILWIS نقشه‌هاي گستره خشك­سالي در سطوح آستانه متفاوت با مناسب‌ترين روش تهيه شد.با توجه به نتايج به­ دست آمده در دوره آماري منتخب، در حدود نيمي از بارش‌ها درسطح آستانه 30 درصد بوده است. از طرفي در حدود 28 درصد وقايع بارش مربوط به سطوح آستانه 80 درصد است كه نشان دهنده وقوع خشك­سالي‌ها با شدت زياد در منطقه مورد مطالعه بوده است. بيش‌ترين فراواني وقوع سطوح آستانه درمحدوده مورد مطالعه،به‌ ترتيب30، 80، 60، 50، 40، 90، 70 و 95درصد است. نتايج بيان‌گر اين است كه روش سطوح آستانه راه­كار مناسبي در بررسي خشك­سالي هواشناسي در منطقه مورد مطالعه است.

Most parts of the Isfahan province are located in central arid land of Iran and are sensitive to drought occurrences. So it is required to study drought for prediction. There are many ways to define drought using different indicators. Climatology drought was evaluated using annual precipitation time series and different truncation levels including 30% 40, 50, 60, 70, 80, 90 and 95%. In this study 85 precipitation stations were selected in Isfahan province and around of it, in period of 1966-1998.Interpolation methods such as, kriging, Co-kriging, inverse distance weighted and TPSS were evaluated for interpolation of truncation levels and the error of each method was calculated. In the selected methods, Co-kriging method had minimum error and TPSS method had maximum error. Drought extension maps were drawn for each truncation levels using ILWIS software. Also water volume of probable precipitation is calculated for each truncation levels. Results showed about half of rainfall events occurred in 30 percent truncation level, whereas about 80 percent of the events are in 30 percent truncation level. Thus intense droughts occurred in the study area. Maximum frequency of drought occurrences in basis of truncation levels in study area are 30, 80, 60, 50, 40, 90, 70, 95%, respectively. Results indicated that truncation levels are suitable method for climatological drought evaluation in the studied area.