رمز نور و رنگ در آراي علا الدوله سمناني و سيدمحمد نوربخش

Symbol of Light and Color in views of ʹʹAla- al Dawla Semnani and Sayyid Muhammad Nūrbakhsh

توصيف منازل سلوك و اطوار قلب و مكاشفات خلوت، از طريق انوار و الوان در تصوف و عرفان اسلامي، به‌خصوص در طريقه كبرويه، و نقش شيخ در اين زمينه داراي اهميت خاصي است. علا الدوله سمناني (659- 736) و سيدمحمد نوربخش (795- 869) دو تن از عارفان مشهور اين طريقه به‌شمار مي‌روند كه در آثار خود به اين مهم پرداخته‌اند. سمناني آنچه را كه كبرويه، اطوار سبعه قلب مي‌خواند، به لطايف تعبير كرده و در تقرير خود هريك از اين لطايف سبع را در وجود انسان كه عالم صغير محسوب مي‌شود، حكم وجود انبيا و مظهريت آن‌ها را در عالم كبير دانسته و نيز هريك از اين‌ها را، داراي نوري خاص با رنگ مخصوص به‌خود مي‌داند كه سالك در مراتب و اطوار، در حال مكاشفه، مشاهِد آن نور خواهد بود. نوربخش نيز با بيان مراتب نور و تقسيم آن به وجود، علم و ضيا و تطابق هريك با عوالم خمس و تمثّل آن با رنگ‌ها و بيان فيوضات الهي و ارتباط آن با افلاك سماوي و ارتباط ميان انوار متلونه و تجليات متعيّنه به اين موضوع شكلي نمادين بخشيده است. بررسي تحليلي و مقايسه‌اي اين موضوع در برخي متون عرفاني كبرويه و آثار سمناني و نوربخش، مي‌تواند قلمرو جديدي به‌روي انسان در فهم مكاشفات عرفاني باز كند.

In Islamic Sufism and Mysticism, especially the sufi order of Kubrawiyya, description of the stations of demeanour and aspects of heart and visions of solitude by lights and colors and the Sufi Master’s role in this regard has special significance. ʹAla- al dawla Semnani and Sayyid muhammad n?rbakhsh, two renowned mystics of this order, in their works have addressed this issue. ʹAla- al dawla calls subtle things, what kubrawiyya cmments seven aspect of heart. In his exposition, he regards each of these seven subtle things in human existence as existence of the prophet and their manifestation in macrocosm. Each of them possesses its own specific light with color special to it, that wayfarer in his way will see that light. N?rbakhsh, too, by explanation of the stages of light and dividing it into Existence, knowledge, and Brightness(d iya?) and accordance of each with Fifth worlds and imagination of it with colors and expression of divine emanation, has made a symbolic relationship between erratic lights and determining manifestations. Analytical and comparative study of this subject in Kubrawiyya mystical texts and works of Semnani and N?rbakhsh can open a new territory for man to understand the mystical revelations.