مطالعه ژيومورفولوژي (مرفوتكتونيك) بخش مياني طاقديس كبيركوه ايلام (محدوده بين پشته اريشت تا امامزاده شاه محمد كوه نشين)

The Geomorphological ( Morophotectonical) study of the middle part of kabir kooh anticline Ilam

اندازه‌گيري‌هاي كمي به ژيومورفولوژيست‌ها اين امكان را مي‌دهد كه لندفرم‌هاي مختلف را بررسي و شاخص‌هاي ژيوموريك را محاسبه كنند. ازجمله مهم‌ترين عوارضي كه نسبت به تغييرات زمين‌ساختي بسيار حساس هستند رودخانه‌ها، شبكه‌هاي زهكشي و عوارض توپوگرافي مي‌باشند. حوضه ي آبخيز طاقديس كبيركوه در زاگرس مياني، در محدوده‌ي جغرافيايي استان ايلام واقع‌شده است كه شواهد ژيومورفولوژيكي در اين حوضه نشان از فعاليت نيوتكتونيكي در دوران پليو-كواترنر دارد. در اين مطالعه به‌منظور ارزيابي ميزان فعاليت تكتونيكي اخير در بخش مياني تاقديس كبيركوه، تعداد 30 حوضه آبريز به همراه طولاني‌ترين مسير احتمالي عبور رودخانه آن‌ها در محيط ArcGIS10.1 ، استخراج گرديده و سپس شاخص‌هاي ژيومورفيك گراديان طولي رود (SL)، عدم تقارن حوضه زهكشي (AF)، شاخص تقارن توپوگرافي (T)، انتگرال هيپسومتريك (Hi)، سينوسي پيشاني كوهستان (Smf) و نسبت پهناي كف دره به ارتفاع دره (Vf) و شاخص سينوسيته كانال رودخانه (S) مورداندازه‌گيري قرارگرفته‌اند. درنهايت، با تلفيق شاخص‌هاي مزبور، شاخص زمين‌ساخت فعال نسبي (Iat) در اين بخش از تاقديس مزبور ارايه گرديد. بر اين اساس در 28 زير حوضه منطقه، سطح فعاليت تكتونيكي با شدت متوسط تا بالا عمل مي‌كند. نتايج به‌دست‌آمده از اين روش با شواهد صحرايي و ژيومورفولوژيكي مانند تغييرات شديد در نيمرخ طولي رودخانه‌ها، پيشاني‌هاي مستقيم كوهستان، تنگه‌ها، عدم تقارن شبكه زهكشي، سطوح مثلثي، دره‌هاي V شكل ، شيب‌هاي تند، زمين‌لغزش‌ها و همچنين گزارش مركز لرزه‌نگاري كشور مبني بر ثبت بيش از 1000 زمين‌لرزه در سال 1393 در اين محدوده همخواني خوبي داشته و بيانگر فعاليت نيوتكتونيكي در بخش مياني تاقديس كبيركوه مي‌باشد.

Quantitative measurements allow geomorphologists to assess different landforms and calculate geomorphic indices. Some of the most important sensitive features which are affected by tectonic changes are rivers, drainage networks and topographic features. The watershed of Kabir Kuh anticline of the central Zagros is located in the western part of Iran, Ilam province. Geomorphologic evidence suggests that the basin has been active during Plio-Quaternary tectonically. In order to assess the relative tectonic activity through the central part of Kabir Kuh anticline, thirty sub basins and their longest flow paths have been extracted using geographic information systems (GIS). Consequently, seven geomorphic indices like stream-gradient index (SL), asymmetric factor (Af), transverse topographic symmetry factor (T), hypsometric integral (Hi), mountain-front sinuosity (Smf), valley floor width–valley height ratio (Vf) and stream channel sinuosity (S) were measured. Finally, these indices were combined to yield the relative active tectonics index (Iat) through Kabir Kuh anticline. Thus, the values obtained from the geomorphic indices suggest that there exist the moderate to high level of tectonic activity in 28 sub basins of the study area. The results are consistent with field observations on landforms and geology such as major changes in longitudinal river profiles, straight mountain fronts, gorges, asymmetric drainage basins, triangular facets, V shape valleys, steep slopes, landslides and earthquakes. The reports on seismic center have registered more than 1,000 earthquakes in 1393 which indicate the role of Neotectonic in the area.