اثربخشي برنامه مداخله‌اي ويژه كودكان طلاق بر بهبود خود پنداره و تاب‌آوري كودكان

Effectiveness of the “Children of Divorce Intervention Program” on improvement of self-concept and resilience in children

چكيده هدف: هدف پژوهش حاضر، تعيين اثر بخشي برنامه مداخله اي ويژه كودكان طلاق بر بهبود خودپنداره و تاب آوري كودكان بود. روش: روش پژوهش نيمه‌آزمايشي با پيش‌آزمون، پس‌آزمون، پيگيري سه‌ماهه و گروه گواه و جامعه آماري 25 خانواده داراي كودك 10 تا12 ساله مراجعه كننده به دادگاه خانواده كاشمر در سه سال اخير بود كه از ميان آن ها 143 زوج به شيوه نمونه ‌گيري در دسترس انتخاب شد. معيار ورود آزمودني زندگي كردن كودكان با يكي از والدين خود بود. 25 كودك واحد شرايط بودند. 13 كودك در گروه آزمايش قرار گرفتند و 15جلسه برنامه مداخله اي ويژه كودكان طلاق را سه روز در هفته طي 5 هفته دريافت كرد و 12كودك گروه گواه مداخله اي دريافت نكرد. ابزار پژوهش پرسشنامه توانمندي هاي اجتماعي ـ هيجاني و تاب آوري مرل، 2010 و پرسشنامه خودپنداره كودكان پيرز-هريس، 1969 بود. براي تحليل داده‌ها از آزمون تحليل واريانس با اندازه‌هاي مكرر استفاده شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد برنامه مداخله اي باعث ايجاد تغيير در خودپنداره كودكان نمي شود اما تاب آوري آن ها را افزايش مي دهد. نتايج برنامه پيگيري سه‌ماهه نيز تداوم اين اثر را نشان داد. نتيجه گيري: برنامه مداخله اي ويژه كودكان طلاق را مي توان به عنوان روش موثري براي بهبود تاب آوري اين كودكان تلقي كرد و در مراكز مشاوره و برنامه ريزي براي آموزش والدي كه با كودك زندگي مي كند از آن استفاده كرد.

Aim: Purpose of this study was to investigate the effectiveness of an intervention program designed to improve self-concept and resilience in children of divorce. Method: In this quasi experimental research with pre and posttest and a control group, 25 families who had 10-12 years old children were selected by convenience sampling. These families were selected from among 143 couples who had been referred to the family court branch in the city of Kashmar in Iran in 2012. A condition for participation in the study was that children of divorce had to live permanently with one of the parents. For 13 children in the experimental group, 15 sessions of the intervention program was administrated during a period of five weeks and three days per week. Twelve children were placed in a no intervention control group. The social emotional assets and resilience scale by Merrell, 2010 and the Piers-Harris’ children self-concept scale 1969 were used as research tools. ANOVA with repeated measures was used for analyzing the data. Result: Result indicated that intervention program did not change children`s self-concept but increased their resilience. Results of a three follow-up showed that this effect remained constant. Conclusion: Children of divorce intervention program can be considered as an effective way to improve resilience of children and can be used for teaching single parents whose child lives with them in counseling and planning centers.