ارزيابي تركيب‌پذيري لاين‌هاي آفتابگردان از طريق تجزيه لاين در تستر در شرايط طبيعي و تنش خشكي

Evaluation of Combining Ability of Sunflower Lines Based on Line × Tester Analysis under Water Stress and Non-Stress Conditions

به منظور برآورد قابليت تركيب پذيري لاين‌ هاي آفتابگردان در شرايط نرمال آبي و تنش خشكي، تحقيقي با استفاده از 41 ژنوتيپ آفتابگردان، شامل 13 والد پدري، دو والد مادري و 26 هيبريد حاصل از آن‌ها در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو محيط تنش خشكي و بدون تنش خشكي اجرا شد. بر اساس نتايج تجزيه واريانس مركب، تنش خشكي اثر معني‌داري روي تظاهر صفات داشت. تجزيه واريانس براي صفات مختلف نشان داد كه اثر تيمار، ميانگين مربعات والدين در مقابل تلاقي، اثر والدين، اثر تلاقي ها و نيز اثر تسترها براي اكثر صفات در هر دو محيط معني دار شد. اثر لاين ها در شرايط بدون تنش براي صفات روز تا رسيدگي، ارتفاع بوته و عملكرد دانه و در شرايط تنش براي اكثر صفات معني دار شد كه بيانگر وجود تفاوت معني دار بين تركيب پذيري عمومي لاين هاست. اثرات متقابل لاين × تستر در شرايط بدون تنش فقط در مورد صفت وزن هزار دانه و در شرايط تنش براي طول دوره گلدهي، ارتفاع بوته، عملكرد دانه و عملكرد روغن معني دار بود. بر اساس ارزيابي تركيب پذيري‌ها، تستر CMS19 و هيبريد CMSb × R7 به ترتيب به عنوان مناسب‌ترين لاين و هيبريد در هر دو شرايط تعيين شدند.

In order to investigate the combining ability of sunflowers lines under normal conditions and drought stress, a study was conducted at the Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran in 2006. A total of 41 treatments including 2 CMS and 13 restorer lines as well as their 26 corresponding hybrids were evaluated in two irrigation conditions, in a line x tester approach. The analysis of variance indicated that significant differences existed among genotypes, parents, parents against crosses, crosses and testers for most of the studied traits. The effects of lines were significant for days to maturity, plant height and grain yield in non-stress conditions, and for most of the traits in stress conditions. The effect of line × testers was significant for seed weight in non-stress condition, and for days to flowering, seed yield, plant height and oil yield in stress condition. Assessment of general and specific combining abilities showed that CMS19 (tester) and CMSb × R7 were best line and hybrid in both conditions, respectively.