ارزيابي صفات زراعي موتانت هاي القايي حاصل از پرتودهي اشعه گاما در ارقام PF و RGS003 كلزا (L. Brassica napus)

Evaluation of Agronomic Traits of Mutants Induced by Gamma Irradiation in PF and RGS003 Varieties of Rapeseed (Brassica napus L.)

به منظور بررسي اثرات موتاسيون القايي حاصل از پرتودهي سه دز اشعه گاما 500، 700 و 900 گري در نسل M2 دو رقم كلزا PF و RGS003، همراه با تيمارهاي شاهد در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار مورد مطالعه قرار گرفت. لاين هاي انتخابي نسل سوم موتاسيون (M3) از نظر صفاتي مانند ارتفاع، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، ميانگين طول غلاف و وزن هزار دانه ارزيابي شدند. نتايج تجزيه واريانس داده هاي حاصل از آزمايش نشان داد كه اثر هر سه دز اشعه بر اكثر صفات مورد مطالعه در هر دو رقم معني دار بود و تعداد غلاف در بوته در هر يك از ارقام PF و RGS003 به ترتيب در دزهاي 500 و 900 گري اشعه بيشترين ضريب تنوع را داشت كه اين موضوع بيان كننده تاثيرپذيري بيشتر اين صفت نسبت به پرتودهي اشعه گاما است. دزهاي اشعه گاما مورد استفاده در اكثر صفات مورد مطالعه بيشترين ضريب تنوع را در رقم PF ايجاد كردند كه نشان دهنده عكس العمل بيشتر اين رقم نسبت به تيمار موتاژني بوده است. مقايسه ميانگين لاين هاي آزمايشي با شاهد نشان داد كه چهار لاين در رقم PF و يك لاين در رقم RGS003 نسبت به شاهد از نظر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه برتري داشته و به عنوان لاين هاي برتر در نظر گرفته شدند. نتايج اين بررسي نشان مي دهد پرتودهي اشعه گاما قادر است تنوع مطلوبي در صفات مورد بررسي در برخي لاين ها ايجاد كند كه مي توانند به عنوان منابع مناسب ژرم پلاسم در توليد و بهبود واريته هاي برتر در برنامه هاي اصلاحي مورد استفاده قرار گيرند.

In order to evaluate of the effects of induced mutation doses of gamma irradiation 500, 700 and 900 Gry, the M2 generation of two rapeseed varieties including RGS003 and PF, were studied along with control treatments in a randomized complete block design with three replications. Selected lines of third-generation of mutation (M3) were evaluated for plant height (cm), number of pods per plant and seeds per pod, pod length (cm) and 1000 seed-weight (gr). Effect of gamma irradiation doses in most traits were significant for both varieties while, number of pods per plant showed the highest C.V. in PF and RGS003 at doses of 500 and 900 respectively. Results indicated that the traits highly affected from gamma radiation. The PF mutants had the highest C.V. for most traits, showing it is highly affected from gamma irradiation. Mean comparison of the traits showed that four lines of PF and one line of RGS003 indicated better than control plant height, number of pods per plant, seeds per pod and seed weight. Results demonstrated that gamma irradiation is suitable for producing desirable variation and can be used as suitable genetic resources for producing superior varieties.