مقايسه ي تطبيقي حضانت درحقوق ايران فقه اسلامي و كنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان

A Comparative Study of Custody in Iran’s law, Islamic Law, and the Convention of Eliminating Discrimination against Women

حضانت نوعي ولايت و سلطنت برحفظ و نگهداري و تربيت كودك و مجنون است.زماني كه پدر و مادر كودك از هم جدا مي شوند مساله حضانت و اولويت هر يك از آنها براي نگهداري و سرپرستي فرزند مطرح مي شود.آراي فقها در مورد صلاحيت هر يك از پدر و مادر در سنين كودكي مختلف است، مشهور فقها بر آنند كه مادر براي حضانت از فرزند تا دوسال و چنانچه دختر باشد تا هفت سال شايسته تر است. قانون مدني هرچند در گذشته از نظر مشهور تبعيت مي نمود ولي با تغيير آن امروزه حضانت از فرزند چه پسر باشد چه دختر تا سن هفت سالگي با مادر است. طبق كنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان كه در سال 1979 ميلادي جهت دفاع از حقوق زنان تصويب گرديد، هرگونه قانون،رويه ي عملي، فرهنگ و سنن رايج كه به تساوي زن و مرد در تمامي زمينه هاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي لطمه وارد نمايد، تبعيض محسوب مي گردد. به نظر مي رسد بند دوم ماده 5 اين كنوانسيون از اين حيث كه مسووليت مشترك زنان و مردان را در امر تربيت و پرورش كودكان مطرح مي سازد مغايرتي با حقوق ما از حيث حضانت نداشته باشد. در اين مقال ضمن بررسي حضانت در حقوق ايران و فقه اسلامي و بررسي آن در كنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان به اين نتيجه رسيديم كه در حقوق ايران در صورت جدايي زوجين، زوجه تا 7 سالگي فرزندش، حق حضانت خواهد داشت.كه، اين مورد، با توجه به مفهوم بند دوم ماده 5 كنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان نوعي تبعيض به حساب مي آيد.

Custody is a kind of guardianship and dominance over the maintenance and education of children and the insane. When the childʹs parents are separated, the issue of custody and the priority of each of them for care and custody of the child are proposed. Opinions of scholars about the qualification of parents in childhood are different. Renowned scholars hold that the mother is more qualified for the custody of a child up to the age of 2 and if the child is a girl up to the age of 7.Although civil law follows the famous idea of the past, by changing this idea now the custody of a child, whether a boy or a girl up to the age of 7 is with mother. According to the Convention of Eliminaling Discrimination against Women, which was passed in 1979 in order to protect women’s rights, any act, practice procedure, culture, and common tradition that may impair the equality of men and women in all fields – political, economical, social, and cultural- is considered discrimination. It seems that Article 2 of Act 5 of the Convention has no discrepancy with our law concerning child custody in that it propounds the equal responsibility of men and women in upbringing children. In the present paper, by examining the custody rights in Iran’s law and Islamic law, and comparing it with the Convention of Eliminating Discrimination against women, we come to the conclusion that according to the law of custody in Iran, in the case of separation of parents, the mother will take the custody of the child up to the age of 7, which is considered discrimination with regard to Article 2 of Act 5 of the Convention of Eliminating Discrimination against women.