تاثير انواع كودهاي آلي و تاريخ هاي مختلف كاشت بر عملكرد و اجزا عملكرد گل و دانه هميشه‌بهار (Calendula officinalis L.)

The effect of organic fertilizers and different sowing dates on yield and yield components of flower and grain of Pot Marigold (Calendula officinalis L.)

به‌ منظور تعيين كود آلي مناسب جهت حذف استفاده از كودهاي شيميايي و تاريخ مناسب كاشت در گياه هميشه بهار (Calendula officinalis L.) آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي در مشهد در سال زراعي 86-1385 در قالب طرح اسپليت پلات بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. فاكتور اصلي شامل سطوح مختلف كودي در چهار سطح (نيتروژن به‌ميزان 50 كيلوگرم در هكتار، كود گاوي به ميزان 40 تن در هكتار، كود كمپوست به ‌ميزان 20 تن در هكتار و كود مرغي به ‌ميزان 10 تن در هكتار) به همراه شاهد (بدون كود) و فاكتور فرعي شامل تاريخ كاشت گياه هميشه بهار، در سه سطح (21 فروردين، 11 ارديبهشت و 31 ارديبهشت ماه) بود. نتايج نشان داد كه مدت زمان دوره سبز شدن تا غنچه دهي، غنچه‌دهي تا گل‌دهي و گل‌دهي تا رسيدن به ‌طور معني‌داري با تاخير در كاشت كاهش يافت. با تاخير در كاشت، ارتفاع بوته و وزن خشك تك بوته نيز به دليل كاهش طول دوره رشد رويشي كاهش پيدا كرد. انواع كودها تاثير معني‌داري بر مراحل نمو و صفات مورفولوژيك هميشه‌بهار نداشتند. بين تيمارهاي كودي، كود نيتروژن و كود مرغي نسبت به ساير تيمارهاي كودي (بدون كود، كود گاوي و كود كمپوست) به‌ طور معني‌داري (05/0p?) تعداد كاپيتول در واحد سطح، عملكرد كاپيتول در واحد سطح، عملكرد گلبرگ در واحد سطح و عملكرد دانه در واحد سطح بالاتري داشتند؛ بنابراين كود مرغي مي‌تواند جايگزين مناسبي براي كود شيميايي در كشت گياه دارويي هميشه‌بهار باشد. تاريخ‌هاي مختلف كاشت تاثير معني‌داري بر اكثر صفات اندازه‌گيري شده اجزا عملكرد كاپيتول و دانه نشان دادند، بدين ترتيب كه تمامي اين صفات در تاريخ كاشت 21 فروردين و 11 ارديبهشت بيشتر از تاريخ كاشت 31 ارديبهشت بودند.

In order to find out suitable organic fertilizers for elimination of chemical fertilizers usage and the optimum sowing date in Pot Marigold cultivation, an experiment was conducted in the Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, in 2007 growing season. For this purpose a split plot experiment based on completely randomized block design with three replications was used. The main factor consist of four different fertilizers (50 kg.ha-1 N, 40 t.ha-1 Cow manure, 20 t.ha-1 Compost fertilizer and 10 t.ha-1 Hen manure) beside control (without fertilizer) and three sowing dates (10th April, 1th May and 21th May) were allocated as sub factor. The results showed that the length time of emergence to budding, budding to flowering and flowering to ripening decreased by delay in sowing date, significantly. By delay in sowing date, plant height and dry matter also decreased because of reduction of vegetative growing duration. The various fertilizers had not significant effect on developmental stages and morphological characteristics of Pot Marigold. Nitrogen fertilizer and Hen manure in compare of other treatments had significantly (p?0.05) higher level in number of inflorescences, yield of inflorescences, yield of petal and seed yield. Thus, Hen manure can be a suitable replacement of chemical fertilizers in Pot Marigold cultivation. The various sowing dates showed significant effect on the most measured characteristics of seed and inflorescences yield components of Pot Marigold. The highest of all studied characteristics were obtained in 10th April and 1th May than 21th May sowing dates.