اثرات كاربرد پليمر سوپرجاذب رطوبت در خاك و محلول‌پاشي اسيد هيوميك روي برخي ويژگي‌هاي اگروفيزيولوژيكي و عملكرد كمي و كيفي چغندرقند(Beta vulgaris L.) در شرايط مشهد

The effects of super absorbent polymer application into soil and humic acid foliar application on some agrophysiological criteria and quantitative and qualitative yield of sugar beet (Beta vulgaris L.

تنش خشكي محدود كننده‌ترين عامل در توليد محصولات زراعي در سرار جهان به‌ شمار مي‌رود. به منظور ارزيابي تاثير محلول‌پاشي اسيد هيوميك و كاربرد هيدروژل سوپر جاذب رطوبت بر كميت و كيفيت چغندر قند(Beta vulgaris L.) ، آزمايشي به ‌صورت كرت‌هاي خرد شده نواري (استريپ اسپليت پلات) بر پايه‌ طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي91-1390 اجرا شد. عوامل آزمايشي عبارت بودند از: استفاده از سوپر جاذب رطوبت و عدم استفاده از سوپر جاذب رطوبت به عنوان كرت اصلي، دو دور آبياري به ترتيب 7 و 10 روزه به عنوان عامل كرت فرعي و استفاده و عدم استفاده از اسيد هيوميك به عنوان عامل كرت نواري. نتايج اين پژوهش نشان داد كه كاربرد سوپرجاذب رطوبت نسبت به عدم كاربرد آن، تاثير معني داري بر شاخص سطح برگ، عملكرد قند ناخالص و عدد كلروفيل‌متر داشت، به طوري‌كه بيشترين مقادير اين صفات (به ترتيب با 4/3، 7/4 تن در هكتار و 2/46) را سبب شدند. محلول‌ پاشياسيد هيوميك سبب بيشترين شاخص سطح برگ (4/3) و عدد كلروفيل ‌متر(1/45) شد كه با ديگر تيمارها، تفاوت معني‌دار داشت. دور آبياري هفت روز، بيشترين شاخص سطح برگ (8/3) و عملكرد غده (9/24 تن در هكتار) را به دنبال داشت. بيشترين عدد كلروفيل‌متر (9/49) در نتيجه‌ي كاربرد سوپر جاذب و محلول‌پاشي اسيد ‌هيوميك و دور آبياري هفت روز حاصل شد. عملكرد ماده‌ي خشك و تعداد برگ در بوته با عملكرد غده، عملكرد قند ناخالص و قرايت اسپد، همبستگي مثبت و معني‌دار (01/0p?) نشان دادند. بررسي ضرايب همبستگي محاسبه شده بين صفات مختلف نشان داد كه به ترتيب بين عملكرد ماده‌ خشك و شاخص سطح برگ، و بين عملكرد ماده‌ي خشك و عملكرد قند ناخالص همبستگي مثبت و معني‌دار وجود داشت. اين نتايج تاكيد مي‌كنند كه هر عاملي كه شاخص سطح برگ را افزايش دهد، سبب افزايش عملكرد ماده‌ خشك و در نتيجه افزايش عملكرد قند ناخالص خواهد شد. همچنين، بين عملكرد ماده‌ خشك و قرايت كلروفيل‌متر و بين قرايت كلروفيل‌متر و عملكرد غده، همبستگي مثبت و معني‌دار وجود داشت. برآورد ميزان قند ناخالص بر اساس روش رگرسيون چند متغيره نشان داد كه اين صفت تحت تاثير متغير هايي مثل عيار قند، عملكرد غده و عدد كلروفيل‌متر قرار دارد (**87/0r=). به طور كلي، نتايج اين آزمايش نشان داد كه كاربرد سوپر جاذب مي تواند سبب افزايش ظرفيت نگهداري آب در خاك و در نتيجه سبب ثبات توليد در شرايط تنش خشكي شود. همچنين، محلول پاشي اسيد‌هيوميك، علاوه بر حفظ سلامت محيط زيست، مي‌تواند سبب افزايش توليد اقتصادي چغندر قند شود.

Drought stress is the most limiting factor of agricultural production through the world. To evaluate the effect of super absorbent and humic acid to reduce drought stress in sugar beet production, a strip split plot arrangement based on randomized complete block design with three replications was conducted at Research Field of Faculty Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran during growing season of 2010-2011. The main plot factor was application and no application of super absorbent polymer and the sub plot factor was foliar application and no application of humic acid. Two irrigation intervals (7 and 10 days) assigned to strip plots. The results showed that super absorbent application comparing to no super absorbent affected leaf area index (LAI), sugar gross yield (SGY) and SPAD readings significantly, as the highest amount for this traits were 3.4, 4.7 t ha-1 and 46.2, respectively. Humic acid foliar application resulted to the highest LAI (3.4) and SPAD reading (45.1) which significantly were different with other treatments. Irrigation interval of 7 days resulted to the highest LAI (3.8) and root yield (24.9 t ha-1). The highest SPAD reading (49.9) resulted from super absorbent and humic acid application with 7 days interval irrigation interaction. Dry matter yield (DM) and leaf number per plant showed a positive and significant correlation (p?0.01) with tuber yield (TY), SGY and SPAD readings. The strongest correlation coefficients were obtained for DM and LAI, and between DM and SGY. This positive and significant correlation emphasis that any factor increasing LAI will increase DM and thereby, SGY. The positive and significant correlations were observed between DM and SPAD readings, and between SPAD readings and TY. SGY estimation model predicted that SGY was determined by some variables such as TY, SP and SPAD reading. In general, these results indicate super absorbent application could increase soil water holding capacity and consequently stabilize production under dry stress conditions. In addition, humic acid application could increase economic sugar beet production, moreover maintaining environmental health issues.