اثر تداخل علف‌هرز سلمه‌تره (Chenopodium album L.)بر سرعت ظهور برگ و عملكرد رازيانه (Foeniculum vulgare L.)

Leaf appearance rate and seed yield of fennel (Foeniculum vulgare L.) as affected by interfering effects of lambsquarters (Chenopodium album L.)

به منظور ارزيابي تاثير تداخل سلمه تره (Chenopodium album L. ) بر شاخص توليد بذر آن و عملكرد رازيانه (Foeniculum vulgare L.)، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز در سال زراعي 91-1390 اجرا شد. آزمايش به صورت افزايشي و با دو فاكتور تراكم سلمه تره شامل صفر، دو، چهار، شش، هشت، بوته در هر متر از طول رديف كاشت و زمان نسبي سبز شدن آن شامل همزمان، 10، 20 و 30 روز پس از سبز شدن رازيانه انجام شد. نتايج نشان داد كه ظهور برگ هشتم رازيانه در تمامي تيمارها 4/35 روز بعد از سبز شدن اتفاق افتاد. زمان تا ظهور دوازدهمين برگ در رازيانه در فاصله تراكم صفر تا چهار بوته سلمه تره در هر متر از رديف كاشت متوسط 50 روز طول كشيد، در حالي كه در دو سطح بعدي تراكم علف‌هرز به طور ميانگين 9/11 روز به تاخير افتاد. با كاهش تراكم و تاخير در زمان سبز شدن سلمه تره، عملكرد بذر و اسانس رازيانه افزايش يافت. همچنين كاهش تراكم و تاخير در زمان سبز شدن سلمه تره، موجب كاهش شاخص توليد بذر اين گياه شد. در سلمه تره هايي كه همزمان با رازيانه سبز شده بودند، شاخص توليد بذر 8/9 درصد بود، در حالي كه در تيمارهاي 10، 20 و 30 روز پس از سبز شدن رازيانه مقدار اين شاخص به ترتيب تا 8/5، 6/3 و 8/3 درصد كاهش يافت. در اين مطالعه تيمارهاي داراي بالاترين توليد زيست توده در سلمه تره، داراي بيشترين توليد بذر در سلمه‌تره و در مقابل كمترين عملكرد بذر در رازيانه بودند كه اين امر مي تواند در مديريت اين علف هرز در مزارع رازيانه مورد توجه قرار گيرد.

In order to evaluate seed production index of lambsquarters (Chenopodium album L.), leaf appearance rate and yield of fennel (Foeniculum vulgare L.) under inter-specific competition a factorial experiment was conducted in Islamic Azad University, Tabriz Branch, Iran, during 2011-2012. Factors included five weed densities (0, 2, 4, 6 and 8 plants per meter row) and its relative emergence times of simultaneously sown, 10, 20 and 30 days after fennel emergence based on randomized complete blocks design with three replications. Results indicated that 8th leaf in fennel appeared after 35.4 days. Time to appearance of 12th leaf in weed densities of 0-4 plants per meter row was 50 days, while, in higher weed densities it was delayed about 11.9 days. Fennel seed and essential oil yields increased with decreasing weed density and delay in its emergence time. Low density and late emergence of lambsquarters caused seed production index to decrease. In simultaneously sown treatments, seeds production index was 9.8% while, in treatments of 10, 20 and 30 days after fennel emergence it was decreased to 5.8%, 3.6% and 3.8%, respectively. In this study, treatments with higher biomass production of lambsquarters, resulted in greater weed seed production and lower seed yield in fennel, being important for lambsquarters management in fennel fields.