ارزيابي تنوع گياهان كشاورزي و تاثيرگذاري عوامل مديريتي در منطقه شكار ممنوع قراويز و نواحي حاشيه اي

Evaluation of diversity in agricultural plants and effectiveness of management factors in non-hunting areas of Gharaviz and marginal regions

تنوع زيستي نقش كليدي در پيشبرد اهداف كشاورزي پايدار دارد و باعث تضمين توليد محصولات غذايي، دارويي و صنعتي مي شود . در اين مطالعه تنوع زيستي گياهان كشاورزي و عوامل مديريتي در سه روستاي منطقه شكار ممنوع قراويز و چهار روستا در حاشيه اين منطقه، در شهرستان سرپل ذهاب واقع در استان كرمانشاه مورد بررسي قرار گرفت. اطلاعات مورد نظر از طريق بازديد از مزارع و پرسشنامه جمع آوري گرديد. از شاخص-هاي غناي گونه اي، شانون-وينر و غالبيت سيمپسون براي محاسبه تنوع زيستي استفاده شد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه گونه هاي كشاورزي موجود در منطقه مورد مطالعه به هفت تيره تعلق داشت كه تيره گندميان، حبوبات و سيب زميني بيشترين سهم را به خود اختصاص دادند. گونه هاي گندم (Triticum aestivum L.)، ذرت (Zea mays L.) در تمامي روستاهاي موجود مورد كشت و كار قرار مي گيرند. همبستگي بين نوع مزرعه با شاخص هاي غناي گونه اي (**419/0)، شانون-وينر (**449/0) و غالبيت سيمپسون (**315/0-) معني دار بود، به عبارتي آبي يا ديم بودن مزرعه بر روي شاخص هاي مذكور موثر بوده است. همبستگي نوع كود مصرفي با شاخص هاي غناي گونه اي (**413/0-)، شانون-وينر (**377/0-) و غالبيت سيمپسون (**296/0) نيز معني دار گرديد. با افزايش مصرف كودهاي شيميايي، ميزان تنوع گونه هاي زراعي كاهش يافت، اما استفاده از كودهاي آلي، تنوع گونه هاي زراعي را افزايش مي دهد. همبستگي ميزان مصرف كودهاي آلي با شاخص غناي گونه اي (**452/0)، شانون-وينر (**419/0) و غالبيت سيمپسون (**338/0-) معني دار بود. مصرف كودهاي شيميايي، آيش گذاري سالانه، مصرف بذر اصلاح شده، سموم شيميايي و نهاده بيولوژيك بر روي شاخص هاي تنوع زيستي اثر معني داري نداشتند. به طور كلي با بهبود مديريت بوم نظام هاي كشاورزي منطقه، مي توان ضمن افزايش تنوع زيستي سبب بهبود وضعيت پايداري در كشاورزي منطقه مورد مطالعه شد.

Biodiversity is a key to advancing sustainability in agriculture to meet demands for food production, pharmaceuticals and industry. This study investigates factors of agro biodiversity and management in three villages of the Gharaviz region and four villages in surrounding regions of Sarpole-Zahab County, Kermanshah province, Iran. Relevant data were collected from farms, direct observation and special questionnaires. Evaluations were made on the species richness index, the Shannon - Wiener index and Simpsonʹs dominance. Results demonstrated that species with higher contribution in the study area belonged to seven families, and among these Poacea, Fabaceae and Solanaceae had the highest contribution. Wheat and corn were cultivated in all rural areas. Correlation between farm type (rain-fed farming and irrigated farming) to species richness indices (0.419**); Shannon-Weiner (0.449**) and dominance Simpson index (-0.315**) was significant. Correlation between method of fertilizer application to species richness indices (-0.413**), Shannon-wiener (-.377**), and dominants index of Simpson (0.296**) was also determined as significant. Results showed that application of chemical fertilizer resulted in less crops biodiversity but the use of organic fertilizer significantly increased agro biodiversity. Correlation between organic fertilizer application to species richness indices (0.452**), Shannon-Weiner (0.419**), and dominants index of Simpson (-0.338**) was significant in that increased crop biodiversity was related to increased use of organic fertilizer. Effects of chemical fertilizer, fallowing use of cultivation instruments and machines, using inbred seeds, chemical herbicides and biological inputs on biodiversity indices were insignificant. In summary, improving agro ecosystem management practices in the region can serve to increase biodiversity and serve to improve agricultural sustainability in the study area.