بررسي اثر فاصله رديف و تراكم بوته بر عملكرد كمي و كيفي سويا (Glycine max L.) تحت رقابت علف‌هاي هرز

Effect of row spacing and plant density on yield quality and quantity of soybean under weed competition

به منظور بررسي تاثير فاصله رديف و تراكم بوته بر عملكرد كمي و كيفي سويا (Glycine max L.) در شرايط رقابت علف‌هاي هرز، آزمايشي در مزرعه دانشكده كشاورزي ياسوج در تابستان 1389 اجرا شد. اين آزمايش به‌ صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. عامل اصلي شامل رقابت علف‌هرز (در دو سطح كنترل و عدم كنترل علف‌هاي هرز طبيعي مزرعه) و عامل فرعي شامل فاكتوريل فاصله رديف سويا (با سه سطح 30، 45 و 60 سانتي‌متر) و تراكم كاشت (با سه سطح 40، 50 و 60 بوته در مترمربع) بود. نتايج حاصل از اين آزمايش نشان داد كه با افزايش تراكم كاشت سويا و كاهش فاصله رديف آن عملكرد دانه اين محصول به طور معني داري افزايش مي گردد، به طوري كه بيشترين عملكرد دانه در تراكم 60 بوته در متر مربع (2405 كيلوگرم در هكتار) و فاصله رديف 30 سانتي متر (2368 كيلوگرم در هكتار) به دست آمد. همچنين رقابت علف هاي هرز باعث كاهش معني دار 37 درصدي عملكرد دانه سويا شد. افزايش تراكم و كاهش فاصله رديف سويا، عملكرد روغن را افزايش داد در حالي كه رقابت علف هاي هرز منجر به كاهش 38 و 41 درصدي عملكرد روغن و پروتيين گرديد. همچنين با افزايش تراكم و كاهش فاصله رديف سويا، وزن خشك علف هاي هرز كاهش يافت، به طوري كه كمترين وزن خشك از فاصله رديف 30 سانتي متري (3/531 گرم) و تراكم كاشت 60 بوته در مترمربع (2/523 گرم) به دست آمد. نتايج به دست آمده حاكي از موثر بودن افزايش تراكم كاشت و كاهش فاصله رديف سويا براي كنترل علف هاي هرز مي باشد.

In order to study the effect of row spacing and plant density on quantity and quality yield of soybean in weed competitive condition, a field experiment was carried out at research farm of Yasouj Agricultural College in summer of 2011. Experiment arrangement was the factorial split-plot based on randomized complete block design with three replications. The main factor included weed (control and non control of natural weed flora) and sub plots involved factorial of soybean row spacing (with three levels 30, 45 and 60 cm) and plant density (with three levels 40, 50 and 60 plants.m-2). Results showed increased density and reduced row spacing increased soybean yield so that the maximum grain yield was obtained in 60 plants per square meter (2405 kg.ha-1) and 30 cm row spacing (2368 kg.ha-1). Weed competition reduced up to 37 percent soybean grain yield. Increasing plant density and decreasing row space increased oil yield, whereas weed competition reduced up to 38 percent oil yield. In addition, with increased plant density and reduced soybean row spacing, weed dry weight was reduced, so that the minimum weed dry weight was obtained in 30 cm row spacing (531.3g.m-2) and 60 plants per m2 plant density (523.2 g.m-2). The results indicating the effectiveness of the increase plant density and reducing row spacing of soybean for weed control.