تاثير مقادير كود نيتروژن بر صفات مورفولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد سه رقم برنج

Effect of Nitrogen Fertilizer Rates on Morphological Traits, Yield and Yield Components of Three Cultivars of Rice

با هدف بررسی تاثیر مقادیر كود نیتروژن بر صفات مورفولوژیكی، عملكرد و اجزای عملكرد ارقام برنج، آزمایشی طی سال زراعی 1388 در موسسه تحقیقات برنج كشور در رشت اجرا شد. این تحقیق به صورت فاكتوریل دو عاملی در پایه طرح بلوك های كامل تصادفی با سه تكرار اجرا گردید. عامل اول مقدار نیتروژن در چهار سطح شامل مقادیر صفر، 30، 60 و 90 كیلوگرم نیتروژن در هكتار و عامل دوم رقم برنج در سه سطح شامل ارقام هاشمی، علی كاظمی و خزر بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد كه سطوح كود نیتروژن تاثیر معنی‌داری بر طول خوشه، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت نداشته است اما صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه در متر مربع، تعداد خوشه در متر مربع، عملكرد دانه و عملكرد بیولوژیك را در سطح یك درصد تحت تاثیر قرار داد. با افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 90 كیلوگرم در هكتار، ارتفاع بوته، تعداد پنجه در متر مربع، تعداد خوشه در متر مربع، عملكرد دانه و عملكرد بیولوژیك به ترتیب 7/12، 6/27، 6/32، 5/84 و 6/61 درصد افزایش یافت. تاثیر رقم بر صفات مورفولوژیكی، تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، عملكرد دانه و عملكرد بیولوژیك در سطح یك درصد معنی‌دار بود. نتایج نشان داد كه رقم خزر با میانگین تولید 5/3424 كیلوگرم دانه در هكتار، بیشترین تولید دانه را به خود اختصاص داد. به طور كلی كاربرد 90 كیلوگرم نیتروژن در هكتار و كشت رقم خزر برای عملكرد مطلوب برنج در شرایط این آزمایش توصیه می‌شود.

In order to study the effect of N fertilizer rates on morphological traits, yield and yield components of rice cultivars, a study was carried out in Rice Research Institute of Rasht, Iran during 2009. It was a two-variable factorial experiment based on a randomized complete block design with three replications. The first factor was nitrogen fertilization at four rates of 0, 30, 60 and 90 kg N ha-1 and the second factor was rice cultivar at three levels of Hashemi, Ali-Kazemi and Khazar. The results of analysis of variance showed that N fertilizer rates did not significantly affect on panicle length, grain number per panicle, 1000- grain weight and harvest index but significantly affected plant height, tiller number per m2, panicle number per m2, grain yield and biological yield. Means comparison showed that as N rate was increased from 0 to 90 kg ha-1, plant height, tiller number per m2, panicle number per m2, grain yield and biological yield increased by 12.7, 27.6, 32.6, 84.5 and 61.6%, respectively. The cultivar significantly affected morphological traits, panicle number per m2, grain number per panicle, 1000-grain weight, grain yield and biological yield. The results indicated that cultivar of Khazar had the highest potential of grain yield (3424.5 kg ha-1). In total, application of 90 kg N ha-1 and cultivar of Khazar treatment was better for having the maximum production under the conditions of the current study.