ارزيابي خصوصيات رويش و توليد ريشه ذخيره‌اي گياه دارويي- صنعتي باريجه (Ferula gummosa Boiss.) تحت شرايط كشت در عرصه طبيعي و گلدان

Evaluation of Emergence Characteristics and Storage Root Production of Ferula gummosa Boiss. Under Its Habitats and Pot Conditions

به منظور ارزیابی اثر تاریخ و عمق كاشت بر خصوصیات رویش و تولید ریشه ذخیره‌ای گیاه دارویی- صنعتی و در معرض خطر انقراض باریجه (Ferula gummosa Boiss.)، آزمایشی در عرصه طبیعی و همچنین به صورت گلدانی درفضای باز انجام شد. آزمایش گلدانی به صورت فاكتوریل در قالب طرح كاملاً تصادفی با 10 تكرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تاریخ های كاشت در 5 سطح (10 مهر، 20 آبان، 1 دی، 10 بهمن، 20 اسفند) و عمق كاشت بذر در دو سطح (2 و 4 سانتی‌متر) بود. نتایج نشان داد اثر تاریخ كاشت، بر درصد رویش، سرعت رویش، تعداد ریشه ذخیره‌ای، طول ریشه ذخیره‌ای، وزن خشك ریشه ذخیره‌ای، وزن خشك برگ و وزن خشك كل باریجه بسیار معنی‌دار بود و عمق كاشت نیز بر درصد رویش، طول ریشه ذخیره‌ای، وزن خشك ریشه ذخیره‌ای، وزن خشك برگ و وزن خشك كل معنی‌دار بود. بر همكنش تاریخ كاشت و عمق كاشت نیز اثر معنی‌داری بر طول ریشه ذخیره‌ای، وزن خشك ریشه ذخیره‌ای و وزن خشك كل داشت. نتایج نشان دادند كه كشت بذرهای باریجه در عمق دو سانتی‌متری و تاریخ كاشت 20 آبان به سبب شرایط بهینه جهت حذف خواب بذرها، منجر به افزایش درصد رویش و سرعت رویش و نیز تعداد ریشه ذخیره‌ای شد نتایج آزمایش عرصه طبیعی نیز نشان داد كه كشت در جهات مختلف جغرافیایی اثر كاملاً معنی داری بر درصد رویش باریجه دارد. بیشترین میزان درصد رویش باریجه در دامنه رو به شمال، سپس غرب و جنوب و كمترین میزان رویش در دامنه رو به شرق دیده شد.

To assessing the influences of planting dates and depths on storage roots production of endangered medico-industrial Ferula gummosa Boiss. some experiments were carried out at natural fields and pot as well. The pot experiments had done as factorial in completely randomized design with ten replications. Treatments contained five levels(2 October, 11 November, 22 December, 30 January, 11 March)of planting date and 2 levels (2 and 4 cm) of planting depth. Results showed that the effect of planting date on emergence percentage, emergence rate, number of storage roots, length of storage root, storage root’s dry weight, leaf dry weight and total dry weight were highly significant and depth planting effect on emergence percentage, length of root storage, storage root dry weight, leaf dry weight and total dry weight were significant. The interaction of planting depths and dates had significant effect on root length, root dry weight and total dry weight of storage roots. Based on the results, planting depth of seeds at late autumn, provides the optimum conditions for removal of seed dormancy and increase emergence percentage and emergence rate, so planting at this time have priority on spring planting. The results of field experiments showed a very significant effect of aspects on emergence percentage of Ferula gummosa Boiss. The highest emergence rate observed at northern faced aspect, then western and southern faced aspects and eastern faced slop had lowest emergence rate.