بررسي سنگ نگاري و سنگ شناسي توده نفلين سينيتي كليبر استان آذربايجان شرقي

Investigation of Petrography, Petrogenesis and Geochemical Features of Kalaibar Nepheline Syenitic Body, Kalaibar, East Azarbaijan

توده نفلين سينيتي كليبر در استان آذربايجان شرقي در شمال باختر ايران واقع شده است. اين توده شوشونيتي به صورت نيمه ژرف در سنگ‌هاي آتشفشاني و رسوبي كرتاسه و ايوسن تزريق شده است. بر اساس طبقه‌بندي شيميايي، تركيب سنگ‌هاي توده مورد مطالعه به ترتيب فراواني شامل سينيت نفلين‌دار (نفلين سينيت)، گابرو نفلين‌دار ( گابروي شوشونيتي)، سينيت و كوارتز مونزونيت (سينوديوريت) بوده و تركيب دايك ها و پگماتيت هاي همراه شامل نفلين سينيت، سينوديوريت و گابرو مي باشند. بافت چيره سنگ‌هاي منطقه مورد مطالعه پورفيريتيك گرانولار و گرانولار بوده و بافت دايك‌هاي وابسته غالباً گرانولار دانه‌ريز، پورفيري و گرانولار دانه‌درشت است. با توجه به بررسي كاني شناسي و نتايج آناليزهاي XRD ، كاني هاي سنگ ساز مهم موجود در اين توده شامل ارتوكلاز، آلبيت، نفلين، اليگوكلاز، هورنبلند، اوژيت و ملانيت مي باشند. سرشت ماگماي مولد اين توده‌ها كالك آلكالن غني از پتاسيم و شوشونيتي، متاآلومينوس و مياشكايتي است. بررسي‌هاي ژيوشيميايي و سنگ شناسي بر اساس عناصر فرعي و كمياب بيانگر تشكيل اين سنگ ها در يك محيط زمين‌ساختي مرتبط با فرورانش يا پس‌برخوردي بوده كه تنوعات سنگ‌شناسي آنها با تبلور تفريقي قابل توضيح است. توده هاي نفوذي منطقه غني‌شدگي در مقادير عناصر Sr, Ba, Th, Pb و Zn و همچنين دايك‌ها غني‌شدگي از عناصر Sr, Pb, V و Co را نشان مي دهند. عناصر كمياب سبك (LREE)نسبت به عناصر كمياب سنگين (HREE) غني شدگي نشان مي دهند. مقايسه توده مورد مطالعه از لحاظ مقادير عناصر فرعي و كمياب با توده هاي شاخص و مشابه دنيا بيانگر شباهت آنها با توده‌هاي آناتولي مركزي تركيه، Zijinshan چين و Musala هند مي باشد.

The Kalaibar nepheline syenitic body is located in East Azabaijan, NW of Iran. This alkalic body generally intruded semi-deeply into the Cretaceous and Eocene volcanic and sedimentary rocks. Based upon chemical classification, the composition of studied intrusive bodies are nephelines bearing syenite (nepheline syenite), nepheline bearing gabbro (alkalic gabbro), syenite and quartz monzonite (syeno-diorite) in order of abundance. In addition, the composition of accompanying dyke and pegmatitic units are nepheline syenite, syenodiorite and gabbro. Common textures of studied rocks are prophyritic granular and granular and accompanying dykes have fine grained granular, porphyritic and coarse grained granular textures. According to mineralographic studies and XRD analysis results, the main mineral phases contain orthoclase, albite, nepheline, oligoclase, hornblend, augite and Melanite. The nature of parent magma of these intrusives is potassium rich alkaline, metaluminous and miaskitic. Petrographical and geochemical studies based upon accessory and rare elements illustrate that these intrusives formed in a subduction or post collision related tectonic setting, which their lithological variety is justifiable by fractionation crystallization. The studied intrusives show the enrichment of Zn, Ba, Sr, Th and Pb and enrichment of Co, Sr, Pb and V in accompanying dykes. LREEs relative to HREEs show enrichment. Comparison of studied body with some other ones of corresponding type of the world in terms of the amount of accessory and rare elements shows that the Kalaibar nepheline syenitic body is resemble to the central Anatoly (Turkey), Zijinshan (china) and Musale (India) bodies.