ژيوشيمي و پتروژنز آداكيت هاي دامنه جنوبي نوار افيوليتي شمال سبزوار با تكيه بر نتايج ايزوتوپ هاي Pb- Sr-Nd

Geochemistry and Petrogenesis of the Adakites in the Southern Domains of the Northern Sabzevar Ophiolites; With Emphasis on Sr-Nd-Pb Isotopes Results

واحد هاي مورد مطالعه در شمال باختر سبزوار و در دامنه جنوبي نوار افيوليتي شمال سبزوار واقع شده است. تعداد زيادي گنبدهاي آتشفشاني با تركيب ريوليتي (گنبد ساروق، زردكوهي، كوه سفيد مهر و نهر) واقع در بخش جنوبي نوار افيوليتي داورزن - سبزوار به داخل سنگ هاي اين مجموعه افيوليتي نفوذ كرده اند. ويژگي هاي ژيوشيميايي نمونه هاي مورد مطالعه، از جمله غني‌شدگي از عناصر LREE و LILE نسبت به HREE و HFSE، بي‌هنجاري منفي در عناصر TNT (Ta-Nb-Ti)، سرشت پرآلومين تا متاآلومين همراه با كالك- آلكالن پتاسيم متوسط تا بالا و موقعيت آنها در نمودارهاي متمايزكننده محيط هاي زمين‌ساختي، نشان‌دهنده آن است كه اين سنگ ها در يك محيط مرتبط با زون هاي فرورانش تشكيل شده اند. گنبد هاي مورد مطالعه ويژگي هاي ژيوشيميايي آداكيت ها ( > 69.2 wt% SiO2، 14.7 wt% < Al2O3، MgO < 0.35 wt%،Sr > 273 ppm ، غني شدگي از عناصرLILE وLREE ، تهي شدگي از عناصر Y وHREE (Y < 9.7 و Yb < 0.86) و نسبت هاي بالاي Sr/Y > 58)و La/Yb > 12.1) و به گروه آداكيت هاي غني از سيليس (SiO2?69.2 wt%،MgO = 0.19-0.31 wt% ،CaO+Na2O < 7.62 wt% وSr = 273-936) تعلق دارند. بررسي هاي ژيوشيميايي و تركيبات ايزوتوپي Nd، Sr و Pb ((87sr/86sr)i=0.7041-0.7042، ?Ndi=5.60-6.10 و مقادير 206Pb/204Pb=18.37-18.39، 207Pb/204Pb=15.536-15.538 و 208Pb/204Pb= 38.325-38.327) نشان از آن است كه ماگماي سازنده گنبدهاي مورد مطالعه از ذوب بخشي ورقه اقيانوسي فرورانده شده (داراي تركيب سنگ‌شناسي گارنت‌آمفيبوليت) ايجاد شده و سپس از راه تبلور تفريقي تحول‌يافته است.

The studied volcanic rocks are situated in NW of the Sabzevar, mainly at southern domains of the Northern Sabzevar ophiolitic belt. Abundant rhyolitic domes (e.g., Sarough, Zard-Kuhi, Kuh-e-Sefid Mehr and Nahr domes) in the southern margin of the Davarzan-Sabzevar ophiolitic belt crosscut the above-mentioned ophiolitic rocks. The Geochemical signatures of these volcanic rocks including enrichment in LREEs and LILEs relative to HREEs and HFSEs, depletion in TNT (Ta-Nb-Ti) elements, metaluminous to peraluminous and medium to high K-calc-alkaline characteristics, and their positions in discrimination tectonomagmatic diagrams, displayed that these rocks derived from a subduction-related environment. These adakitic domes are characterized by adakitic signatures (e.g., 69.2 wt.% < SiO2، 14.7 wt.% < Al2O3، MgO < 0.35 wt.% ، Sr > 273 ppm, enrichment in LREEs and LILEs, depletion in Y and HREE (Y < 9.7 and Yb < 0.86( and high ratio of Sr/Y > 58 and La/Yb > 12.1 and belong to high silica adakites (SiO2 ? 69.2 wt.%, MgO = 0.19-0.31 wt.% ، CaO+Na2O < 7.62 wt.% and Sr = 273-936). Nd-Sr-Pb isotopes characteristics of the adakitic rocks show similarities to a MORB-type and/or PREMA mantle source, highlighting that their magma (s) is originated from a depleted MORB-type mantle source associated with minor contamination with crustal materials. The geochemical and isotopes characteristics of the Sabzevar adakitic rocks display derivation from partial melting of subducted oceanic crust (garnet amphibolite) associated with subsequent fractional crystallization.