مطالعات رخساره‌شناسي آتشفشان بيدخوان (استان كرمان)

Facies Studies of Bidkhan Stratovolcano (Kerman Province)

آتشفشان بيدخوان در استان كرمان و كمربند ولكانو- پلوتونيك اروميه - دختر واقع و ساختمان آن شامل تناوبي از گدازه‌ها و مواد آذرآواري مختلف است. اين آتشفشان از نظر سني نسبتاً جوان (ميوسن تا پليوسن) است و ساختاري تا حدودي سالم دارد، به طوري كه هدف مناسبي براي مطالعات رخساره‌شناسي به شمار مي‌رود. بر اساس مطالعات رخساره‌اي، مي‌توان ساختمان آتشفشان بيدخوان را در چهار رخساره تفكيك كرد. رخساره مركزي در محل كالدرا واقع شده و واحدهاي سنگي خاصي چون توده نفوذي نيمه ژرف دگرسان شده، برش‌هاي گدازه‌اي، دايك‌هاي حلقوي و شعاعي دارد. رخساره نزديك آتشفشان به صورت ديواره‌هاي پرشيب و مرتفع در اطراف كالدرا گسترش پيدا كرده و ساختار چينه‌اي را به خوبي نشان مي‌دهد كه در آن، توالي‌هاي ستبر واحدهاي آذرآواري ريزشي، خيزابي، جرياني و گدازه به صورت متناوب قرار گرفته‌اند. رخساره مياني با بيشترين گسترش، به طور عمده از مواد آذرآواري خيزابي، جرياني، گدازه و لايه‌هاي متعدد لاهار تشكيل شده است. رخساره دور آتشفشان بيدخوان، ستبراي كمي دارد و شامل رسوبات رودخانه‌اي درشت دانه‌اي است كه در اثر تحرك دوباره محصولات اوليه آتشفشان و حمل آنها توسط رودخانه‌ها به وجود آمده‌اند. مطالعات رخساره‌اي نشان مي‌دهد كه ساختمان آتشفشان بيدخوان در اثر چندين فاز فوراني انفجاري ايجاد شده كه برخي از آنها با دخالت آب همراه بوده‌اند و فاصله زماني زيادي ميان فوران‌ها وجود نداشته است. ويژگي‌هايي چون جوش‌خوردگي شديد و رنگ نهشته‌هاي آذرآواري نشان مي‌دهد كه اين واحدها در زمان تشكيل، دماي بالايي داشته و در خشكي تشكيل شده‌اند. رخساره مركزي آتشفشان بيدخوان مي‌تواند محل مناسبي براي اكتشاف مس و موليبدن پورفيري باشد.

The Bidkhan stratovolcano in the southeast of Urmia-Dokhtar volcanic belt (Kerman province) contains complex successions of lava flows and pyroclastic deposits. It belongs to Miocene-Pliocene periods and so, its edifice is relatively intact. Therefore, it is a suitable target for volcanic facial studies. Facies analyses showed that the Bidkhan structure could be divided into four facies. The Central Facies is located in the Bidkhan caldera and contains the special lithological units such as altered subvolcanic intrusion, lava breccias and radial and circular dykes. The Proximal Facies has been developed around the caldera as elevated steep cliffs and clearly shows stratification. In this facies, there are thick successions of lava flows, and pyroclastic fall, flow and surge deposits. The most voluminous facies in Bidkhan is Medial Facies. It is mainly consists of numerous layers of pyroclastic deposits and lava flows along with the lahars. Thin Bidkhan Distal Facies contains the coarse-grained alluvial deposits that have been formed due to reworking of primary volcanic products by streams. Facies analyses showed that the Bidkhan volcano has been formed by several explosive eruption phases and some eruptions have been done in the presence of water. Features such as strong welding and color of pyroclastic deposits indicate that the volcanic products formed in high temperature subaerial conditions. The Bidkhan Central Facies can be suitable place for Cu-Mo porphyry exploration.