زمين شيمي و كاني شناسي نهشته لاتريتي قرالي، بوكان، استان آذربايجان غربي

Mineralogy and Geochemistry of Gharali Lateritic Iron Deposit, Boukan, West Azarbayedjan

نهشته لاتريتي قرالي در 20 كيلومتري باختر شهر بوكان، جنوب استان آذربايجان غربي قرار دارد. هشت رخنمون بررسي شده در منطقه قرالي به صورت چينه سان در دولوميت ها و آهك هاي سازند روته گسترش يافته اند. از نظر كانه نگاري نمونه هاي بررسي شده داراي بافت هاي دانه پراكنده، رگچه اي، سوزني، اسفنجي، جانشيني، جرياني و كاتاكلاستيك هستند. بافت هاي ديده شده نشان دهنده ژنز نابرجا، هوازدگي زياد و عوامل زمين ساختي شديد براي رخنمون هاي موجود هستند. بر اساس داده هاي شيميايي، تيپ رخنمون ها از لاتريت هاي غني از آهن تا بوكسيت هاي آهن دار متغير هستند ولي به طور عام نمودارهاي مختلف، اين ذخيره را در تيپ ذخاير لاتريت- بوكسيتي قرار مي دهد. نتايج داده هاي زمين شيميايي بيانگر غني شدگي Fe Al, و Ti و تهي شدگي Si، Ca، Na و K در كانسنگ ها هستند. الگوي توزيع REEs بهنجار شده به كندريت، تفريق ضعيفي را ميان HREEs و LREEs با غني شدگي نسبي بيشتري از HREEs نشان مي دهد. سنگ مادر اين نهشته، سنگي بازي با تركيب بازالتي غني از آهن ارزيابي شد كه در طي هوازدگي شيميايي، خروج عناصر قليايي سبب افزايش نسبي Al2O3 و Fe2O3 در اين كانسنگ شده است. نتايج مطالعه نشان مي دهد كه كاني هاي رسي، مسكوويت و كاني هاي منگنز ميزبان مناسبي براي عناصر خاكي كمياب در كانسنگ ها نبوده اند. نتايج همبستگي ميان عناصر نشان مي دهد كه كاني هاي روتيل و آناتاز نقش مهمي در ميزباني REEs در اين نهشته نداشته اند. همبستگي منفي Th با Ti (92/0-) نشانه عدم نقش تيتانيم و آناتاز در تمركز توريم و در برابر همبستگي مثبت ميان Ti باGd (91/0) نشان مي دهد كه تمركز اين عنصر توسط كاني هاي روتيل و آناتاز انجام شده است. همبستگي هاي مثبت و قوي P با REEs حكايت از نقش كاني هاي فسفاتي ثانويه در تمركز عناصر خاكي كمياب به جز سه عنصر ,Gd Tb وEr در رخنمون ها دارد. همبستگي هاي مثبت عناصر ,Gd Tb و Er نشان مي دهدكه تثبيت اين عناصر در فازهاي كانيايي نوريخت (نيومورف) و حضور در فازهاي كانيايي مقاوم در برابر هوازدگي دو عامل اصلي اختلاف در توزيع سه عنصر با بقيه عناصر خاكي كمياب در كانسنگ ها بوده است.

Gharali lateritic iron-rich deposit is located in 20 km of Boukan city, West Azarbayedjan province. Eight surveyed stratiform outcrops stretched into thedolomite and limestone of Ruteh Formationin this region. Based on mineralogy, the analysed samples indicate scattered, veinlet, acicular, replacement, spong, flow and cataclasic textures. The observed textures represents intense tectonic effects and non-residual origin.According to the chemical data, outcrops varies from iron-rich laterite to bearing ferritic bauxite, but in general the different diagrams put this ore deposit in a bauxite- laterite ore type. The results of geochemical data indicate enriched Fe, Al, and Ti and depletion Si, Ca, Na and K in ore deposits. REEs distribution pattern normalized to chondrite reveals weak differentiation of HREEs and LREEs with slightly enrichment of LREEs. The primary rock type has been considered to be a rich- iron mafic rocks (e.g. basaltic type). Following the removal of mobile elements, which have also resulted in increasing of Al2O3 andFe2O3, during alteration processes. The results show that clay minerals, Muscovite are not a suitable host for rare earth elements in the ore body. The results of chemical analyses and correlation coefficients show that neither rutile - anatase and nor clay minerals, muscovite, illite, and also Mn minerals play an important role in in hosting the REEs.The negatively correlated with Ti and Th (0.99) indicating lack of anatase titanium and thorium, and positive correlation of consentration between the Ti with Gd (0.91) shows that the consentration of rutile and anatase. Strong positive correlation of P-REEs indicate the role of secondary phosphate minerals consentration on rare earth elements except three elements such as Gd, Tb and Er in outcrops. The strong positive correlation of P with HREEs unravel phosphatic minerals role in enrichment of REEs except for three rare elements (Gd, Tb and Er) in outcrops.The Strong correlation between Gd, Tb and Er indicates their concentration with neomorphic minerals and their resistance nature against alteration and weathering are two main reasons for their difference distribution compared to other REEs inthese deposits.