دارالسياده زمينه هاي شكل گيري، جايگاه و كاركرد آن در عصر ايلخانان مغول

Dar al-Siyadah; the Historical Background of Its Establishment; Its Status and Function in the Time of Mongol Ilkhanate

بي ترديد، احترام به سادات و ذريه رسول خدا صلي الله عليه و آله سابقه اي به قدمت دين مبين اسلام دارد. تاسيس «ديوان نقابت» در نيمه قرن سوم هجري در عصر دوم عباسي، كه وظيفه اش رسيدگي به امور سادات بود، حاكي از اهميت اجتماعي اين قشر تاثيرگذار در تحولات سياسي ـ اجتماعي است كه با حمله مغول در دهه دوم سده هفتم هجري براي چند دهه به فراموشي سپرده شد. پس از موج دوم حملات مغول به ايران و جهان اسلام و تشكيل حكومت ايلخانان مغول در ايران و در پي آن، مسلمان شدن برخي حاكمان مغول، همچون غازان خان، جايگاه اجتماعي سادات احيا شد. آنان با تاسيس بنايي فرهنگي به نام «دارالسياده»، براي كسب مشروعيت حكومت خود تلاش كردند. بي شك، حضور علماي سني و شيعه در كنار ايلخانان، تاثير سترگي در اين زمينه داشت. به رغم اهميت اين موضوع، هنوز كار عميق و نسبتاً جامعي در اين باره انجام نشده است. اين پژوهش بر آن است تا اندك گزارش هاي موجود را از لابه لاي منابع استخراج و با پالايش آنها، به پرسش هاي ذيل پاسخ دهد: زمينه ها و عوامل موثر بر شكل گيري دارالسياده ها چه بود؟ پراكندگي جغرافيايي دارالسياده ها و كاركرد آنها چگونه بود؟ فرضيه مقاله آن است كه مغولان براي كسب مشروعيت و تثبيت حكومتشان اقدام به ساخت آن كردند. محدوده زماني موضوع از سال 694ـ736 هجري است.

Undoubtedly, the respect shown to the prophet’s descendants traces its history back to the first days of the advent of Islam. The establishment of "Diwan al-Nagabah" in the middle of the third century in the second Abbasid era with the aim of attending to Sadats’ affairs, shows the social role of this influential social stratum in social and political developments, which was forgotten for some decades in the period following the mongol invasion in the second decade of the seventh century. After the second wave of mongol invasions of Iran and Islamic world, and, then, the establishment of the Mongol Ilkhanid government in Iran, as a result of which some Mongol rulers like Ghazankhan, embraced Islam, the social status of Sadats improved. As illegal aliens, these rulers established a cultural foundation called "Dar al-Siyadah" in an attempt to make their government legitimate. Undoubtedly, the close relations which Shiite and Sunnis scholars had with the Ilkhanid had a strong effect in this regard. In spite of the importance of this issue, no in-depth and relatively comprehensive study has been made about it. This paper seeks to extract some reports from the existing sources and classify them in order to, answer the following questions: What are the factors behind establishing Dar al-Siyadah? How was the geographic distribution of Dar al-Siyadah? And what function did it have? The paper concludes that the Mongols established Dar al-Siyadah in order to give support to and legitimize their government. The present study focuses on the period between 694 and 736 (H).