تأثير رايحه‌درماني با اسانس اسطوخودوس بر افسردگي، اضطراب و استرس بيماران همودياليزي: كارآزمايي باليني

The Effect of Aromatherapy with Lavender Essential Oil on Depression, Anxiety and Stress in Hemodialysis Patients: A Clinical Trial

مقدمه: افسردگی، اضطراب و استرس در بیماران همودیالیزی شیوع بالایی دارد و باعث كاهش كیفیت زندگی و سلامت روان شده و موجب اختلال عملكرد آن‌ها در ابعاد گوناگون می­گردد. رایحه درمانی یكی از شاخه­های طب مكمل می‌باشد؛ كه در بعضی مطالعات اثرات ضداضطرابی آن بررسی شده است. هدف: تعیین تأثیر رایحه‌درمانی با اسانس اسطوخودوس بر افسردگی، اضطراب و استرس بیماران همودیالیزی. روش: این مطالعه یك كارآزمایی بالینی شاهددار تصادفی‌شده بود؛ كه با 60 بیمار تحت درمان همودیالیز در سال 1393 در تهران انجام شد. بیماران به صورت تصادفی به دو گروه مداخله و شاهد تقسیم شدند. برای سنجش میزان افسردگی، اضطراب و استرس، از مقیاس استاندارد Depression Anxiety Stress Scales-21 استفاده شد. در گروه مداخله از بیماران درخواست شد كه دستمال آغشته به سه قطره اسانس اسطوخودوس را به مدت یك ساعت در حین انجام فرایند همودیالیز استنشاق كنند. بعد از 4 هفته مجدداً میزان افسردگی، اضطراب و استرس سنجیده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌ افزار SPSS نسخه 14 و آزمون­های آماری مجذوركای، ویلكاكسون و من‌ویتنی انجام شد. یافته‌ها: 33 نفر (60 درصد) از شركت كنندگان مرد و 53 نفر (4/96 درصد) متأهل بودند. پس از انجام مداخله، نمرات افسردگی (001/0p<) و استرس (04/0p<) در گروه مداخله به طور معنی‌داری نسبت به گروه شاهد كاهش پیدا كرده بود؛ اما كاهش نمره اضطراب معنی­دار نبود. نتیجه‌گیری: رایحه‌درمانی با اسطوخودوس می­تواند منجر به كاهش افسردگی و استرس در بیماران همودیالیزی شود. بنابراین می­توان از این روش به عنوان یك روش مكمل كه عارضه­ای ندارد بهره برد.

Background: Depression, anxiety and stress are common among hemodialysis patients affecting their mental health and quality of life, leading to multiple dysfunctions. Anti-anxiety effects of aromatherapy, as one of the domains of complementary medicine, have been investigated in several studies. Aim: Investigation of the effect of aromatherapy with lavender essential oil on depression, anxiety and stress rates in hemodialysis patients. Methods: This study was a randomized controlled clinical trial performed on 60 patients undergoing hemodialysis in Tehran, Iran in 2014. The patients were randomly divided into intervention and control groups. To measure the rate of depression, anxiety and stress, the Depression Anxiety Stress Scales-21 was used. In the intervention group, the patients were asked to inhale the lavender essential oil smeared on a piece of cloth (three drops of oil) for one hour during the hemodialysis procedure. After 4 weeks, the rates of depression, anxiety and stress were re-measured. Data analysis was performed by SPSS software version 14 using chi-square, Wilcoxon and Mann-Whitney U statistical tests. Results: In this study, 33(60%) of the participants were male, and 53(96.4%) were married.  After the intervention, the scores of depression (P<0.001) and stress (P<0.04) significantly decreased in the intervention group in comparison with control group; but the reduction in the anxiety score was not statistically significant. Conclusion: Aromatherapy with lavender essential oil might reduce depression and stress among hemodialysis patients. Therefore, this method can be used as a complementary method with less complication to improve the quality of life of these patients.