ارزيابي كمي شدت فرسايش آبي با استفاده از مدل منطقه اي برآورد فرسايش و توليد رسوب (مطالعه موردي: حوزه آبخيز نير، اردبيل)

در مطالعات فرسايش خاكْ نحوه ارزيابي خطر فرسايش و پهنه بندي اراضي به درجات با شدت هاي مختلف فرسايش از طريق مدل سازي اهميت فراواني دارد. در اين تحقيق، مدل منطقه اي ارائه شده براي ارزيابي رفتار و خطر فرسايش آبي و نيز برآورد فرسايش و رسوب منطبق با ويژگي هاي منطقه تحقيق ارزيابي شد. اين مدل نخست در حوزه آبخيز بالغلي چاي، در مجاورت منطقه تحقيق، ارائه شد. مدل سازي فرسايش و توليد رسوب منطقه با الگوگرفتن از مدل MPSIAC به انجام رسيد و در فرمول بندي مدل جديد از هشت عامل موثر در فرسايش آبي منطقه استفاده شد. اين عوامل عبارت اند از: حساسيت به فرسايش سازند زمين شناسي، فرسايش پذيري خاك، فرسايندگي باران، فرسايندگي رواناب، پستي و بلندي، تراكم آبراهه ها، شاخص تفاوت پوشش گياهي ( NDVI )، و وضعيت زميني فرسايش. در مدل ارائه شده، از مجموع امتيازات عوامل هشتگانه مقدار M به دست مي آيد كه با استفاده از رابطه نمايي آن با مقدار رسوب، در نهايت، مقدار فرسايش و رسوب توليدي منطقه محاسبه مي شود. مقدار متوسط رسوب ويژه برآوردشده با استفاده از مدل ارائه شده براي حوزه آبخيز نير 29/70 تن بر كيلومتر مربع در سال است. مقايسه اين مقدار رسوب برآوردشده با مقدار اندازه گيري شده آن در ايستگاه هيدرومتري نير نشان دهنده وجود اختلاف 11/7 تن بر كيلومتر مربع در سال است، كه در واقع بيشتر برآورد شده است. بنابراين، درصد خطاي مدل در منطقه مطالعاتي 25/11+ درصد است.