چالش‌هاي آموزش مجازي: روايت آنچه در دانشگاه مجازي آموخته نمي‌شود

Challenges of Virtual Education: A Report of What Are Not Learned

مقدمه: حركت به‌سوي رويكردهاي نوين در آموزش عالي ايجاب كرده است بسياري از دانشگاه‌هاي جهان از فناوري آموزش مجازي در ارايه دوره‌ها استفاده كنند. اين پژوهش درصدد واكاوي پديده آموزش مجازي و بررسي چالش‌هاي آن در دانشگاه‌هاي ايران است. مواد و روش‌ها: با استفاده از روش پژوهش پديدارشناسي، نمونه‌گيري هدفمند و ابزار مصاحبه عميق نيمه‌ساختاريافته، ادراكات ذهني 8 نفر از مدرسان دانشگاه‌هاي مجازي ايران، واكاوي شد. پس از مصاحبه هشتم، اشباع نظري حاصل گرديد. داده‌ها با استفاده از روش كدگذاري تحليل شد و اعتبار يافته‌ها با سه معيار قابل قبول بودن، قابليت اطمينان و تاييدپذيري به‌دست آمد. نتايج: نتايج پژوهش، چالش‌هاي آموزش مجازي در دانشگاه‌هاي ايران را در سه محور اصلي تربيت، خلاقيت و روابط قدرت نشان داد. در محيط مجازي، به‌دليل فقدان ارتباط رو در رو و الگوگيري دانشجو از استاد و ديگران، زمينه تربيت چندان فراهم نيست. دانشجوي مجازي با امكان مشاهده واكنش‌هاي روزمره استاد و الگوگيري از سبك اخلاقي و تربيتي او مواجه نمي‌شود. تمركز آموزش‌ها بر حفظيات و عدم توجه به يادگيري سطوح بالاتر، امكان پرورش خلاقيت را تضعيف كرده، آموزش مجازي موجب دموكراتيك‌تر شدن روابط ميان استاد- دانشجو و دانشجو- دانشجو شده، اما همچنان روابط با دانشگاه و روابط ميان استادان را در سطحي حداقل نگاه داشته است. نتيجه‌گيري: باتوجه به يافته‌هاي پژوهش، بايد فقدان ارتباط چهره‌به‌چهره با شرايطي نظير تعاملي‌تر شدن محيط يادگيري همراه با قابليت فناوري‌هاي تصويري جبران شود. آموزش مبتني‌بر حل‌مسيله، اجازه بروز ايده‌هاي بالبداهه و خلاق از سوي دانشجويان، بازخورد فوري از سوي استاد و افزايش هم‌انديشي ميان استادان، مي‌تواند پويايي محيط آموزش مجازي را ارتقا دهد.

Introduction: In recent years, most of the universities offer new educational methods, like virtual education. This study aimed to identify the challenges of virtual education in Iran’s universities. Materials and Methods: Adopting a phenomenological approach, purposeful sampling, and semi-structured interview, the researcher investigated the perceptions of eight instructors from three virtual universities on virtual education. The data were collected through in-depth semi-structured interviews. The data were coded and analyzed. The accreditation of the data was based on their reliability, acceptability and validity. Results: The findings showed that the main challenges involve three main dimensions: moral education, creativity and power relations. Due to lack of face-to-face interaction, students could not observe and adopt the faculty’s moral behavior. In addition, creativity was not being developed since instructions were merely based on memorization. Virtual education has made student-teacher and student-student relations more democratic, but relations between teachers and also between users and university are still at a low level. Conclusion: The study suggests the necessity of social interaction among virtual students and teachers. Adopting visual technologies, problem solving-based approaches to learning, innovative ideas and immediate feedback by the teacher may force virtual learning environment to be more interactive and creative.