اثر تاريخ اولين آبياري و تيمارهاي كود آلي بر عملكرد زعفران در شرايط آب و هوايي خواف

Effects of first irrigation date and organic fertilizer treatments on Saffron (Crocus sativus L.) yield under Khaf climatic conditions

زمان اولين آبياري در زعفران (Crocus sativus L.)، عاملي بحراني است كه بر كميت و كيفيت آن تاثيرگذار مي‌باشد. استفاده از كودهاي آلي نيز به عنوان ابزاري جهت نيل به بهبود عملكرد زعفران بسيار موثر مي‌باشد. بدين منظور، آزمايشي تحت عنوان مطالعه تاثير تاريخ اولين آبياري و تيمارهاي كود آلي بر عملكرد و برخي خصوصيات رويشي زعفران در شرايط اقليمي خواف، به صورت كرت هاي خردشده و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي وابسته به مديريت جهاد كشاورزي شهرستان خواف در سال زراعي 92-1391 انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل سه تاريخ اولين آبياري (15 مهر، 30 مهر و 15 آبان ماه) و پنج سطح كود (شاهد، 5 ليتر در هكتار هيوميك اسيد، 40 ليتر در هكتار هيوميك اسيد، 5 تن در هكتار كود دامي و 40 تن در هكتار كود دامي) بودند. صفات مورد ارزيابي شامل عملكرد و تعداد گل، وزن تر كل بنه، متوسط وزن هر بنه، تعداد كل بنه، تعداد بنه سبك تر از 4، 6-4، 8-6 و بيشتر از 8 گرم و طول برگ بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه تاريخ اولين آبياري بر كليه صفات مورد مطالعه به استثناي وزن تر كل بنه و متوسط وزن هر بنه زعفران اثر معني داري در سطح يك درصد داشت. اثر تيمارهاي مختلف كود آلي نيز بر كليه صفات مورد بررسي به استثناي تعداد بنه كمتر از 4 گرم معني دار بود. نتايج آزمايش نشان داد كه بيش‌ترين عملكرد (613/92 كيلوگرم در هكتار) و تعداد گل (80/25) و تعداد بنه با وزن 6-4 گرم (93/40) با اولين آبياري در 30 مهرماه حاصل شد. درحالي‌كه بيش‌ترين وزن تر كل بنه (58/563 گرم در مترمربع)، متوسط وزن هر بنه (58/6 گرم)، تعداد كل بنه در مترمربع (13/85)، تعداد بنه با وزن 6 تا 8 گرم (87/22) و سنگين تر از 8 گرم (00/8) در شرايط اولين آبياري در تاريخ 15 آبان ماه به دست آمد. تاريخ اولين آبياري 15 مهرماه از نظر تعداد بنه كمتر از 4 گرم و طول برگ نسبت به ساير تاريخ هاي اولين آبياري برتري نشان داد. علاوه بر اين نتايج حاكي از برتري تيمار كودي 40 تن در هكتار كود دامي از نظر كليه صفات مورد مطالعه بود. به طوري كه عملكرد گل و وزن تر كل بنه در اين تيمار نسبت به شاهد (بدون كود) به ترتيب 78/15 و 44/37 درصد افزايش يافت.

In order to investigate the effects of first irrigation date and organic fertilizers on growth and yield characteristics of saffron, an experiment was conducted as a split-plot based on a randomized complete-block design with three replications, in Khaf city during growing season 2013-2014. Date of first irrigation treatment in three levels (15 September, 30 October and 15 November) was allocated as main plots and fertilizer treatment in five levels (control, humic acid at 5 and 40 liters per hectare, cow manure at 5 and 40 t.ha-1) was set as subplots. Analysis of variance showed that the date of first irrigation had a significant effect on all studied traits except for total fresh weight of corm and the average weight of corm of saffron. Effects of different organic fertilizer treatments on all studied traits were significant, except for corm number with < 4 g weight. The results showed that the highest flower yield (92.6 kg.ha-1), the number of flowers (25.80 m-2) and corms number with 4-6 grams weight (40.93) were obtained in the first irrigation on 22th of October; While the maximum total fresh weight of corm (563.58 g.m-2), the average weight of corm (6.58 g), total corm number (85.13), corm number with 6-8 (22.87) and > 8 g (8.00) weight were obtained in first irrigation on 6th November. The first irrigation at 7th October was superior to the other irrigation treatments for corm number with < 4 g weight and leaf length. In addition, results indicated that the flower and total fresh weight of corm were higher in 40 t.ha-1 cow manure fertilizer compared to other treatments. Flower and total fresh weight of corm were increased by 15.78 and 37.44 %, respectively in 40 t.ha-1 cow manure compared to the control.