تاثير عوامل هواشناسي (بارش، دما، رطوبت نسبي، روزهاي يخبندان و ساعات آفتابي) بر عملكرد زعفران (Crocus sativus L.) در شهرستان‌هاي كاشمر و قاينات

The effects of meteorological factors (rainfall, temperature, relative humidity, freezing days and sunny hours) on yield of Saffron (Crocus sativus L.) in Kashmar and Ghaenat Towns

صادراتي بودن زعفران باعث شده، برنامه‌ريزي براي افزايش كيفيت براي رقابت در بازار جهاني امري اجتناب‌ناپذير باشد و تحقيقات گسترده‌اي را در هر نقطه‌اي بطلبد. در اين پژوهش با استفاده از نرم‌افزار تعيين اقليم و نرم‌افزار SPSS آمار روزانه و ماهانه پارامترهاي بارش، دما، رطوبت نسبي، تعداد روز يخبندان و تعداد ساعت آفتابي شهرستان كاشمر و قاين طي دوره آماري 20 ساله زراعي (90-1371) تحليل شد. نتايج بررسي‌ها نشان داد دماي حداكثر و رطوبت نسبي در دو شهرستان يكسان است. بارش بعد از چيدن گل از سطح مزرعه در كاشمر 7 ميلي‌متر بيشتر از قاين است، در اين زمان بارش براي گياه مفيد است. تعداد روز يخبندان كاشمر 1 روز از قاين كمتر است درحالي‌كه يخبندان در زمان گلدهي بر عملكرد محصول تاثير منفي مي‌گذارد. بارش در زمان خواب تابستاني براي زعفران مضر است بارش كاشمر در اين زمان 9/9 ميلي‌متر بيشتر از قاين است. هر چه افت درجه حرارت شب بيشتر باشد روز بعد تعداد گل بيشتري جمع خواهد شد. درجه حرارت ميانگين قاين 3 درجه سانتي‌گراد و حداقل آن 5/1 درجه سانتي‌گراد كمتر از كاشمر بود و هرچقدر ساعت آفتابي در فصل گلدهي بيشتر باشد كيفيت محصول بالاتر است. ساعت آفتابي قاين در فصل گلدهي 9/55 ساعت بيشتر از كاشمر است. اختلاف اندك در سه پارامتر اقليمي، بارش زمان خواب تابستاني، درجه حرارت و ساعت آفتابي نمي‌تواند تنها دليل پايين تر بودن كيفيت زعفران شهرستان كاشمر نسبت به قاينات باشد.

In this study parameters of daily and monthly rainfall, minimum, average and maximum temperatures, relative humidity, number of sunny hours and number of freezing days in the towns of Kashmar and Ghaen were analyzed for a statistical period of 20 agricultural years (1992-2011). Several traditional methods of climate classification were used to compare climate conditions of Ghaen and Kashmar towns by climate determining software. Then effective meteorological indicators on saffron cultivation were selected. Results of climate classification by traditional methods showed that these towns are located in the same climate class. Although the climate was similar, but studies showed that saffron quality in color, odor and taste in Ghaen was higher than Kashmar. The Maximum temperature and relative humidity were the same in both towns. Relative humidity in both towns was the same, especially in October and November which coincided with the beginning of saffron flowering time. Minimum temperature and sunny hours made climate conditions of Ghaen at more favorable for saffron because of mountainous nature. Sunny hours in Ghaen during flowering season was more than Kashmar. Finally, a slight difference in three climate parameters, i.e. rainfall during summer, temperature and sunny hours cannot be the only reason for lower quality of saffron in Kashmar in comparison to Ghaen and saffron quality in Kashmar could be highly raised by other factors such as better planning and management.