آموزش و رشد اقتصادي در ايران: يك ارزيابي بنيادي از مسايل و چالش هاي نظري و روش شناسي

Education and Economic Growth in Iran: A Fundamental Evaluation of the Effects of Theoretical and Methodological Challenges

با توجه به ناسازگار يهاي زياد در پژوه شهاي تجربي، تاثيرگذاري آموزش بر رشد اقتصادي در كشورهايي چون ايران مورد مناقشه جدّي بوده است. هدف اصلي مقاله، واشكافي و ارزيابي بنيادي اين مسيله اساسي حول سه محور كليدي است: بازنمايي ابعاد و گستره رابطه آموزش و رشد اقتصادي و الزامات علمي فني آن، ارزيابي پژوه شهاي تجربي ايراني از جهت مسايل و چال شهاي مبتلا به نظري و رو ششناسي، و معرفي الگوي رشد اقتصادي مناسب در چارچوب نظريه رشد درو نزا؛ داد ههاي مورد نياز از منابع بانك مركزي و مركز آمار ايران براي دوره 1338-1389 استفاده شده است. يافت ههاي ب هدس تآمده نشان م يدهند كه: 1( ابعاد و گستره آموزش و رشد اقتصادي بسيار وسيع است اما در پژوه شهاي تجربي )ايران( تنها بخش كوچكي از آن پوشش داده شده است، 2( برآوردهاي تجربي مربوط به تاثير عوامل رشد اقتصادي، نسبت به ساختار الگو و نوعِ متغير استفاد هشده، و نيز رو شهاي مقابله با مشكلات اقتصادسنجي، بسيار حسا ساند و نتيجه ارزياب يها را تغيير م يدهند؛ و 3( از بين 11 الگوي براز ششده، تنها الگوي ) 6( جدول ) 5( مناس بترين برآوردها را فراهم م يكند كه با يافت ههاي ديگران و انتظارات نظري همسو هستند. بر مبناي برآوردهاي مذكور، سرماي هگذاري فيزيكي، سرماي هگذاري آموزشي، نرخ رشد جمعيت، استهلاك و تحوّلات فني از عوامل اصلي رشد اقتصادي در ايران هستند؛ ميزان تاثير سرماي هگذاري آموزشي بر رشد اقتصادي در وضعيت پايدار، حدود دو برابر ) 83 / 0 در مقابل 52 / 0( ميزان تاثير سرماي هگذاري فيزيكي برآورد شده است كه ب هروشني اهميت راهبردي سرماي هگذاري آموزشي را از منظر سياس تگذاري آشكار م يكند.

With regard to controversies over the roles of education on economic growth, the main purpose of this article is to evaluate the effects of education on Iran’s economic growth during 1959 -2010 within the framework of endogenous growth theory, focusing on three key issues: exploring the scope and main aspects of education and growth viewing their theoretical and technical requirements, a critical evaluation of Iranian empirical research dominated by crucial problems and challenges, and suggesting an appropriate growth model. In this paper, the effects of some theoretical and methodological challenges dominating the empirics of the relationship between education and economic growth are examined, using data from the Central Bank and Statistical Center of Iran sources. We found that (1) the scope of the relationship between education and growth is very wide including many issues and aspects, nonetheless the empirics of education and growth involving a very narrow line and aspect, (2) the estimates of the determinants of economic growth are sensitive to the type of growth model, variable measurements and econometric problems mostly ignored in the previous researches, (3) among the 11 growth models estimated, only one model provides the best and most justifiable estimates of the determinants - Model 6 of Table 5; based on the results of the model physical capital, education, population growth, depreciation rate and technological changes significantly affect Iran’s steady-state economic growth, which are consistent with the main stream of empirical findings and theoretical underpinnings. In particular, it is found that the effect of education on growth is twice as the effect of physical capital (i.e., 0.83 in comparison with 0.52), which clearly shows the importance of educational investment. Keywords: