تاملاتي در نقشه جامع علمي كشور با هدف غنابخشي به ويراست هاي آينده نقشه

Reflections on scientific Comprehensive Map of the country with the aim of enriching its upcoming editions

پس از ابلاغ نقشه جامع در واپسين روزهاي سال 1389، فضايي براي اهل نظر پديد آمده است تا فارغ از مباحث سياسي و عليرغم نقاط قوت فراوان نقشه، فرصت‌هايي را براي بهبود نقشه در ويراست‌هاي بعدي پيشنهاد نمايند. در اين مقاله، پس از مرور برخي تعاريف و بررسي تاريخچه نقشه هاي علمي در ايران و جهان، به‌طور اجمالي به نقاط قوت و به‌صورت مبسوط به فرصت‌هاي بهبود نقشه در آينده اشاره شده است. هنگام نقل نظرات ساير انديشمندان پيرامون نقشه تلاش شده است كه با اين نظرات به‌صورت نقادانه مواجهه شود و حتي المقدور نظرات طرف هاي مختلف درگير در موضوع منعكس شود. در نهايت، پس از بررسي نقادانه زمينه هاي متصور براي بهبود، فرصت هايي براي بهبود نقشه تشخيص داده شدند كه دو نمونه از مهم‌ترين آنها عبارتند از؛ اول اينكه، سياست علم و فناوري به‌عنوان دنباله اي از سياست صنعتي لحاظ شود و سعي شود ابتدا يك سياست صنعتي منسجم تصويب گردد و سپس اولويت‌هاي فناوري و علم از دل آن برون آيد نه اينكه از طريق نظرسنجي و امثال آن استحصال گردد؛ حتي در صورتي‌كه براي تشخيص چنين اولويت‌هايي بخواهيم به نظرسنجيِ خبرگان روي بياوريم، دلفي هاي بزرگ و ملي يا تحقيقاتي در اين حد و اندازه براي تشخيص چنين اولويت‌هايي ضروري اند؛ ثانياً اينكه با توجه به پيشرو بودن صنايع دفاعي، زمينه هاي لازم براي سرريز علم و فناوري از بخش دفاعي به بنگاه‌هاي اقتصادي فراهم شود.

After notifying (conveying) the comprehensive map in the last days of 1389, a possibility has been provided for the experts to suggest the opportunities to improve the map in upcoming editions despite its strong points and apart from political discussions. In this paper, after reviewing some definitions and studying the history of the scientific maps of Iran and the world, strong points in brief and the opportunities to improve the map in future in detail are pointed out. It is tried to quote the other experts’ opinions critically and to reflect as far as possible the different views involved in this respect. Finally, after critical study of the conceivable areas for improvement, some opportunities are identified in this respect which the two most important of them are as follows: firstly, considering the science and technology policy as the consequence of industrial one, and trying to ratify a coherent industrial policy and then from which the technology and science priorities resulted instead of obtaining them through referendum and the like. Even if we decide to refer to experts’ referendum in order to realize these priorities, large and national or research Delphi techniques are necessary. Secondly, according to the leadership of defense industry, the required areas for overflowing the science and technology from defensive sector to business institutes should be provided.