بررسي مسووليت كيفري شاهد با رويكردي بين المللي؛مطالعه موردي حقوق ايران، فرانسه و آمريكا

Analyzing the Witnesses’ Penal Responsibility with an International Perspective (Case studies: Iranian, American and French Law)

در حقوق كيفري ايران، همچون ساير نظام هاي حقوق كيفري، با توجه به اهميت نقش شاهد در فرايند دادرسي كيفري و جهت جلوگيري از انحراف شاهد از بيان حقيقت كه منجر به انحراف جريان عدالت و خلل در فرايند دادرسي عادلانه خواهد بود، جرايمي مقرر شده و شاهد ميتواند در شرايطي داراي مسووليت كيفري باشد. شهادت كذب يكي از اين جرايم است. در حقوق ايران با توجه به سياست خاص قانونگذار نسبت به جرايم حدي، جرايم خاصي براي شهود در ارتباط با اين جرايم پيش بيني شده است كه شايد در كمتر نظام حقوقي شاهد اين نوع جرم انگاري باشيم. جلب شاهد نيز در برخي از موارد در قانون پيش بيني شده است. همچنين، با بررسي مقررات حقوق كيفري ايران در ارتباط با مسووليت كيفري شاهد و مقايسه آن با برخي نظام هاي حقوقي ديگر اعم از حقوق نوشته و كامن لا به نقاط ضعف و قوت آن ها مي توان پي برد. به عنوان مثال امروزه در برخي از كشورها از جمله فرانسه امتناع شاهد از اداي شهادت و عدم مساعدت وي در تحقق عدالت، جرم انگاري گرديده است و حال آن كه در نظام كيفري ايران شاهد چنين جرمانگاري نبوده و نيستيم. در كنار اين موارد مي توان به نقش حمايتي قانون اساسي از شاهد و ممنوعيت اجبار و شكنجه وي در اخذ شهادت اشاره نمود. از اين رو جايگاه مسووليت كيفري شاهد در حقوق كيفري ايران و نيزدر حقوق فرانسه به عنوان نماينده حقوق نوشته و حقوق ايالات متحده آمريكا به عنوان نماينده حقوق كامن لا،در اين نوشتار مورد بررسي و كنكاش قرار گرفته است.

Context and objective: Due to the importance of the role of the witnesses in the process of penal proceedings and the need to excavate the truth from them and to stop injustice, some crimes are defined and, in some cases, the witnesses are possible to have penal responsibility. Perjuring is one of these crimes. This article tries to analyze Iranian penal law in compare it with some other law systems, whether the written law or the common one. The position of the penal responsibility of the witnesses in Iranian penal law and the French one, as the representative of written law, and the U.S law, as the representative of common law, are studied here. Methodology: This descriptive-analytic research is Library-based. Findings: The most important crime regarding the penal responsibility of the witnesses is perjuring. In some countries that follow the modern common law, if it turns out that although somebody has witnessed a crime, he denies bearing witness, he "under some condition" has committed a crime and it is possible for him to be punished. The new French penal law has referred to a set of the crimes related to bearing witness and has entitled it "Preventing the enforcement on Justice". Results: Iranian penal law should focus more and more on the title and the aim of "Judicial Justice" and its pre-requisites and try to act more effectively in the field of the criminology of the obstacles hindering the enforcement of judicial Justice and perjuring.