تهيه مدل سيلاب منطقه‌اي با استفاده از تكنيك‌هاي تصميم‌گيري چند معياره و سيستم اطلاعات جغرافيايي (مطالعه موردي حوزه آبخيز زيارت، استان گلستان)

Creation Regional Flood model by using AHP techniques and Gegraphic Information System (GIS) (Case Study: Ziyarat Watershed, Golestan Provice)

تحقيق حاضر به منظور بررسي پتانسيل سيل خيزي حوزه زيارت به وسعت 32/9534 هكتار با تكيه بر معيارهاي هيدروليكي و آسيب پذيري و اثرات محيطي با استفاده از تكنييك‌هاي تصميم گيري چند معياره وسيستم اطلاعات جغرافيايي صورت گرفت. نحوه اجراي برنامه به اين ترتيب است كه ابتدا لايه‌هاي برداري ورودي شامل لايه‌هاي كاربري اراضي، لايه كانالها و مسيل‌هاي رودخانه اي، لايه رقومي ارتفاعي، لايه ژيولوژي و لايه سطح آب زيرزميني بر اساس موقعيت چاه‌هاي مشاهداتي و سطح ايستابي آنها در محدوده مطالعاتي، توسط نرم افزار GIS خوانده شده، بعد از انجام پردازش‌هاي لازم بر روي آنها، به فرمت اطلاعات رستري متناسب با محدوده مطالعاتي تبديل مي شوند.در گام بعدي ساختار سلسله مراتبي با توجه به هدف مسيله شكل گرفته و در مرحله بعد مقادير شاخص وزني هر لايه اطلاعاتي و طبقات مختلف آنها براساس شاخص وزني AHP و توسط نرم افزار Expert Choice مورد بررسي قرار گرفت. با اعمال وزن هر يك از نقشه‌هاي معيار اصلي (آسيب پذيري، هيدروليكي و اثرات محيطي) بر اساس قواعد تصميم گيري چندمعياره، نقشه نهايي پتانسيل سيل خيزي براساس نقاط عطف منحني فراواني تجمعي پيكسل ها در 5 كلاس خيلي كم، كم، متوسط، زياد و خيلي زياد طبقه بندي گرديد. براي تطابق نقشه‌هاي معيار‌هاي هيدروليكي، آسيب پذيري و اثرات محيطي از نرم افزار IDRISI و شاخص كاپااستفاده شد. در اين خصوص بايد اشاره شود مدل توسعه يافته بصورت ديناميكي بوده كه با تغيير وزن معيارها، سناريوهاي مختلف تصميم گيري ايجاد شده و به ازاي اين سناريوها نقشه‌هاي تصميم گيري توليد مي شوند كه از اين طريق مي توان به تحليل حساسيت مدل پرداخت.

The present study was conducted to assess the extent of flooding potential in Ziyarat watershed in golestan provice with 9534.32 Hectares based on hydraulic, vulnerability and environmental effects criterias using multi-criteria decision techniques and geographical information system.For performing the program, firstly the entrance vector layers including landuse, floodways, channels, digital elevation layers, geology layer and groundwater level layer were imported to GIS environment software and then these layers were converted to raster format after the desired post-processing courses in study area context.In the next step, hierarchical structure was formed regarding to problem goal and then the weighted index of each information layers and their various class were surveyed based on weighted index AHP using Expert Choice softwar. The final potential flood map was classified based on accumulative curve of pixels frequency millstone in five classes of very low, low, moderate much and very much according to multi-criteria decision-making rules after weighting on each principle layers(vulnerability, hydraulic and environmental effects). Kappa index and IDRISI software was used to evaluate the accordance rate of vulnerability, hydraulic and environmental effects maps. It is necessary to indicate that in this developed dynamical model various decision scenarios are produced with changing in weight of criteria,s and for each of scenarios, the decision maps are created and finally we can perform sensitivity analyses.