رابطه اخلاق و دين در اخلاق فضيلت با تكيه بر نظرات اخلاقي علامه طباطبايي

Virtue Ethics and the Relation between Religion and Morality: The viewpoint of Allameh Tabatabaie

اخلاق فضيلت، به عنوان شاخه‏اي از اخلاق هنجاري، بر رفتار فضيلت‏مندانه با ديدگاهي غايت‏انديشانه و كمال‏طلبانه تاكيد دارد كه مبتني بر سعادت‏محوري با توجه به خير است. در اين نظام اخلاقي، فعليت‏يافتگي قواي طبيعي و نفساني انسان مورد توجه است كه خود به لحاظ معرفتي نيل به غايت طبيعي انسان و خير و سعادت او را در بر دارد. در فضيلت‏گرايي، بر فاعل اخلاقي تاكيد مي‏شود كه با رويكردي فضيلت‏مندانه به سوي خير اخلاقي حركت مي‏كند. وليكن بايد ديد آيا اين فضيلتمندي اخلاقي، نسبتي با فضيلتمندي به معناي ديني دارد يا خير. از اين رو، در اين مقاله سعي خواهد شد نسبت بين اخلاق فضيلت و دين را با توجه به آراي اخلاقي علامه طباطبايي بررسي كنيم. علامه معتقد است دين و اخلاق در مقام ثبوت و وجودشناختي از هم مستقل‏اند و اخلاق امري ذاتي و فطري در انسان است، ليكن به لحاظ اثباتي و معرفت شناختي، نظام اخلاقيِ مبتني بر عقل به تنهايي قادر به ادراك حقيقت و نيل به سعادت حقيقي و كمال وجودي براي انسان نيست و دين، در مقام هدايتگر، داراي قوانيني است كه اخلاق ناگزير بايد از آن‏ها تبعيت كند.

As an approach in normative ethics, virtue ethics emphasizes the virtuous actions in a teleological context which aims at happiness and good. In such an ethical system, the actualization of human (natural and spiritual) potentialities is considered, which entails epistemologically the human happiness and good. Virtue ethics focuses on moral agent who pursues the aim of moral goodness. It is important for this viewpoint, which pays attention to the human perfection, to be compared to religious commands, which are also take the human perfection into consideration.In this article, I shall explore the relation between religion and virtue ethics, according ethical theory of Allameh Tabatabaie. Tabatabaie believes that religion and morality are ontologically independent and morality is innate for human beings. He, however, uphold that epistemologically, morality could not be recognized by pure reason. Rather, there are some laws in religion, as the guide, which should be followed by morality.