مقايسه مقاومت چهار گونه بادام وحشي به تنش شوري در استان چهارمحال و بختياري

شوري و خشكي از تنش هاي مهم محيطي هستند كه آثار نامطلوبي بر زيست بوم هاي طبيعي دارند. در ميان ژرم پلاسم هاي طبيعي كشور، گونه هايي وجود دارند كه به شرايط سخت زيست محيطي مقاوم اند. شناسايي و معرفي اين گونه ها مي تواند زمينه لازم براي بهره گيري از آن ها در احياي زيست بوم هاي تخريب يافته و افزايش غناي گونه اي و بهبود تنوع زيستي را فراهم كند. به منظور مقايسه ميزان مقاومت چهار گونه بادام وحشي (Amugdalus Arabica، A. scoparia، A. haussknechtii، A. eleagnifolia ) در مواجهه با تنش شوري و همچنين بررسي اثر عامل رويشگاهي جهت جغرافيايي در ميزان مقاومت در برابر اين تنش، بذر اين گونه ها از دو جهت شمالي و جنوبي در رويشگاه كره بس استان چهارمحال و بختياري جمع آوري و پس از تيمار سرما ـ رطوبت، در گلخانه كشت شد. نهال هاي توليدي، پس از دو ماه، با استفاده از نمك كلريد سديم (NaCl) و با پنج سطح شوري شامل شاهد، 25، 50، 75 و 100 ميلي مول، با آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي و در سه تكرار آزمايش شدند. نتايج نشان داد كه با افزايش شوري از ميزان طول و رويش ارتفاعي نهال ها كاسته شد به طوري كه نهال هاي شاهد رويش 14 سانتي متر طي دوره آزمايش داشتند و ميزان رويش در نهال هاي تحت تنش 100 ميلي مول به 9/8 سانتي متر كاهش يافت، همچنين بيشترين مقادير رويشي و زي توده مربوط به نهال هاي حاصل از جهت جنوبي بود. افزايش شوري موجب كاهش جذب پتاسيم، مس، روي، آهن و منگنز و افزايش جذب نيتروژن، كلسيم، منيزيم، سديم و كلر و افزايش غلظت پرولين در اندام هوايي نهال ها شد. ميزان پرولين در نهال هاي شاهد 39 ميلي گرم بر گرم بود و با افزايش تنش بر مقدار آن افزوده شد تا در نهال هاي تحت تنش 100 ميلي مول نمك به 4/118 ميلي گرم بر گرم رسيد. از ميان گونه هاي مطالعه شده A. arabica بيشترين مقادير فاكتورهاي رويشي، رنگيزه هاي گياهي و جذب برخي عناصر ضروري را در مواجهه با تنش شوري در اختيار داشت و به نظر مي رسد كه مقاوم ترين گونه به تنش شوري باشد.