ايران و مصر؛ تكرار سپيده‌‌دمان رسمي مناسبات سياسي در غياب الگوي ساختاري

Iran and Egypt: Official Re-dawning of Diplomatic Relations in Absence of Structural Model

اهميت راهبردي روابط ايران و مصر در جايگاه دو قدرت مطرح در منطقه خاورميانه و جايگاه ويژه اين موضوع، با عنايت به تحولات ساختاري در نظام بين‌‌الملل و وقوع «داده‌‌هاي رويدادي» نظير بيداري اسلامي، همواره بيش از گذشته طرف توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر درصدد پاسخ‌گفتن بدين سوال است: به‌رغم اينكه مناسبات سياسي بين دو كشور روندي پرفرازونشيب داشته است، چرا روابط سياسي ميان آن دو رسماً برقرار نمي‌‌شود؟ در پاسخ به اين سوال اصلي، فرضيه پژوهش بدين‌صورت مطرح مي‌‌شود كه خصلت كناكنشي حاكم بر روابط ايران و مصر كه معرف نبود الگوي ساختاري در روابط دو كشور است، مانع برقراري مناسبات سياسي رسمي بين دو طرف شده است. همسويي‌‌هاي مقطعي در عرصه سياست خارجي دو كشور، اولويت وضع گذرا و كوتاه‌‌مدت منطقه‌‌اي و بين‌‌المللي در تصميم‌‌گيري‌‌هاي خارجي و نبود انديشه ساختاربخشي به نظام منطقه‌‌اي در قالب‌‌هايي نظير اتحاد يا ايتلاف در سمت‌‌گيري‌‌هاي سياست خارجي دو طرف از منظر راهبردي، ويژگي‌‌هاي اصلي خصلت كناكنشي روابط مذكور تلقي مي‌‌شود. در نوشتار حاضر، نويسنده در تلاش است با استفاده از چارچوب نظري «جيمز روزنا» در طرح اتصال و به‌‌ويژه با تحليل داده‌‌هاي رويدادي دهه 1990 و سال‌‌هاي نخستين دهه قرن بيست‌ويكم، فرضيه خود را ارزيابي كند.

The strategic importance of relationships between Iran and Egypt, as two main powers in the Middle East region, and its specific position have always been considered more than any other past events specially due to the structural changes in international system and occurrence of new events data as Islamic Awakening. This research intends to answer this question: despite of vicissitudes political fluctuations between Iran and Egypt, why diplomatic relations are not officially being established between the two countries? In seeking for answer to this main question, the research hypothesis has been propounded as follows: Interactional nature of dominant relations over Iran and Egypt, which shows lack of structural model in relationships between the two countries, prevents the establishment of official diplomatic relations. From the strategic perspective, temporary convergences in the realm of foreign policies, priority of transient and short-term conditions in regional and international levels in foreign decision-makings and absence of structure- creating view towards regional system in forms like coalition and alliance in orientations of both sidesʹ foreign policy are being considered as main characteristics of interactional nature of the mentioned bilateral relations. In order to verify the hypothesis, the author has used theoretical framework of James Rosenauʹs linkage-politics and has specially analyzed events data in the filed of Iran and Egypt relations in 1990s and first decade of 21century.