فيلسوف ارغواني؛ زندگي، انديشه‌ها و نوشته‌هاي فرفوريوس

The Purple Philosopher: Life, Thoughts, and Writings of Porphyry

«فرفوريوس» بمعناي «ارغواني» نام يكي از برجسته‌ترين نمايندگان فلسفه نوافلاطوني است كه هم خودش و هم مكتبش تاثير انكارناپذيري بر فلسفه اسلامي داشته‌اند. آموزه كلّي‌هاي پنجگانه او بصورت موشكافانه‌تر و گسترش‌يافته‌تر در مدخل همه منطق‌نوشته‌هاي دوره اسلامي نشست. نظريه او در باب اتحاد عاقل و معقول، نخست از سوي ابن‌سينا فرو نهاده شد و سپس ملاصدرا آن را پذيرفت و بركشيد. خداگون شدن بمثابه غايت اخلاق آموزه‌‌يي است كه فرفوريوس از استادش فلوطين برگرفته بود و از سوي انديشمندان مسلمان قبول عام يافت. رنگ و بويي از تناسخ‌باوري فرفوريوس را در پاره‌يي از سخنان فارابي و ابن‌سينا ميتوان رصد كرد؛ گرچه آن دو منكر تناسخ‌باوري يوناني بودند. فرفوريوس منطق را در صدر نظام آموزشي مكتب نوافلاطوني نشاند كه اين نيز در اهتمام نوافلاطونيان مسلمان به منطق بي‌اثر نبوده است. او معتقد به همرايي بنيادين افلاطون و ارسطو و جاودان‌خرد بود كه هر دو تاثير آشكاري بويژه بر فارابي داشته‌اند.

Porphyry or porphyries (meaning clad in purple) is the name of one of the most prominent exponents of Neo-Platonic Philosophy. Both the philosopher himself and his school exercised an undeniable influence over Islamic philosophy in the past. His doctrine of the five universals can be seen in the preface of all logical books of the Islamic period in a more analytic and extensive fashion. His theory of the union of the intellect and the intelligible was first degraded by Ibn Sina and then accepted and expanded by Mulla Sadra. Becoming God-like as the end of ethics was a doctrine which Porphyry had borrowed from his master Plotinus, and which Muslim thinkers unanimously accepted. Moreover, a taint of Porphyry’s belief in transmigration can be observed in some of the words of Farabi and Ibn Sina. However, both of them rejected the Greeks’ idea of transmigration. Porphyry placed logic at the top of the educational system of the Neo-Platonic School, which influenced Muslim Neo-Platonists’ attention to logic. He believed in the fundamental agreement between Plato, Aristotle, and perennial philosophy, both of which clearly affected Farabi’s ideas in particular.