بررسي روش هاي مختلف پايداري ناپارامتري در عملكرد دانه در ارقام و هيبريدهاي بهاره كلزا

اثر متقابل ژنوتيپ و محيط، از مهم ترين مباحث در اصلاح گياهان زراعي است و معيارهاي متعدد آماري براي برآورد آن معرفي شده است. در اين بررسي، نه رقم و هيبريد بهاره كلزا در پنج منطقه ديم گرمسير سرپل ذهاب، گنبد، گچساران، پلدختر و مسجد سليمان طي دو سال زراعي 82-1381 و 83-1382 ارزيابي شدند. آزمايش ها در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار و به صورت پاييزه در شرايط ديم صورت گرفت. نتايج نشان داد كه براساس چهار آماره ناپارامتري Si(3)، Si(2) ، Si(1) و Si(6) ، سه رقم Regent ،Goliath و Global با عملكرد كمتر از ميانگين كل گزينش شدند. استفاده از سه معيار NPi(3)،NPi(2) وNPi(4) نيز به گزينش دو رقم Goliath وRegent منجر شد كه عملكردي كمتر از ميانگين كل داشتند. همچنين آمارهNPi(1)دو رقم Kristina و Goliath را به عنوان پايدارترين ارقام شناسايي كرد كه اولي، عملكرد دانه بالاتر و دومي، پايين تر از ميانگين كل داشت. هشت آماره يادشده همگي داراي همبستگي منفي معنا دار يا عدم همبستگي با عملكرد دانه بودند. دو معيار ناپارامتري Ri وLi هيبريدHyola401 و رقم Quinta با عملكرد بيشتر از ميانگين و ارقام Global و Goliath با عملكرد كمتر از ميانگين كل را به عنوان ژنوتيپ هاي پايدار معرفي كردند. محاسبه معيار ناپارامتري مجموع رتبه (Rank-sum) نشان داد كه گزينش ژنوتيپ هاي پايدار براساس اين معيار به انتخاب ارقام كلزا با عملكرد دانه بيشتر از ميانگين كل منجر شد. در بين معيارهاي ناپارامتري استفاده شده در اين بررسي، معيار مجموع رتبه، بهترين شاخص شناسايي شد. براساس اين شاخص سه رقم Quinta، Shiralee و Option500 به عنوان ژنوتيپ هايي با عملكرد دانه پايدار شناسايي شدند.