اجراي مدل اكولوژيك كشاورزي با استفاده از AHP و FAHP در محيط GIS (مورد مطالعه: منطقه خاييز بهبهان)

The Implementation of Agriculture Ecological Model Using AHP and FAHP Models in the GIS Environment (Case Study: Khaeiz Region of Behbahan)

جهان امروز با بحران تخريب منابع روبه‌روست. بهره‌بردار‌‌ي بهينه از منابع طبيعي و سامان‌دهي كاربري اراضي براساس توان اكولوژيكي آن‌ها، در مديريت محيط زيست و جلوگيري از تخريب آن‌ها به‌منظور توسعه پايدار نقشي مهم دارد. ارزيابي توان اكولوژيك به‌عنوان هسته مطالعات زيست‌محيطي، زمينه مناسبي براي برنامه‌‌ريزي زيست‌محيطي فراهم مي‌‌آورد. سيستم اطلاعات جغرافيايي با توانايي زياد در مديريت و ارايه ستاده‌هاي جديد، ابزاري كارآمد در برنامه‌‌ريزي زيست‌محيطي است. از آنجا كه كشاورزي آثار زيست‌محيطي بزرگي بر نواحي حاشيه شهرها دارد، ارزيابي زمين‌هاي كشاورزي ضروري به‌نظر مي‌رسد. در اين پژوهش، با استفاده از معيارهاي خاك، اقليم، درصد شيب، تيپ پوشش گياهي و منابع آبي، توان اكولوژيك كشاورزي منطقه خاييز بهبهان باكمك روش‌‌هاي تصميم‌‌گيري چندمعياره در محيط GIS ارزيابي شده است. به ‌اين منظور از روش‌‌هاي Buckley FUZZY AHP، AHP و توابع عضويت فازي براي استاندارد‌‌سازي و تعيين وزن معيارها استفاده شده است. برپايه نتايج، در روش FAHP فقط 3 درصد از مساحت منطقه براي كاربري كشاورزي مساعد است كه در مكان‌‌هاي با شيب 6-0 درصد، داراي ساختمان خاك كم‌تحول‌يافته و نيمه‌تحول‌يافته و بافت خاك لومي- رسي است. اين نتيجه با واقعيت سازگاري بيشتري دارد. اما در روش AHP، 10 درصد از مساحت منطقه مساعد است. بنابراين، روش FUZZY AHP قابليت بيشتري در تعيين مناطق مناسب براي كاربري كشاورزي دارد. مي‌‌توان نتيجه گرفت كه تجزيه و تحليل چندمعياره موجب زياد شدن دقت ارزيابي براي مكان‌‌يابي مي‌شود و مدل‌‌هاي تلفيقي راه‌‌حل موثري را جهت كمك به تصميم‌‌گيري گروهي ارزيابان ارايه مي‌‌دهد.

The world today is facing with the crisis of resource destruction. Optimal utilization of the natural resources and organization of land use based on their ecological potential have important role in The environmental management and prevention of their destruction in order to sustainable development. Ecological capability evaluation, as the core of environmental studies, provides a good platform for environmental planning. In this field, geographic information system (GIS), with high capacity in the management and giving new outcomes, is proposed as an effective tool in environmental planning. Since agriculture has enormous environmental impacts on peri-urban regions, it is necessary to evaluate agriculture land use. In this research, using the criteria of soil, climate, percent of slope, type of vegetation coverage and water sources, the agricultural ecological potential of Khaeiz region was assessed by using multi-criteria decision making methods in GIS environment. For this purpose, the methods of AHP, FUZZY AHP_Buckley and Fuzzy membership functions were used for standardization and determination of the weights of the criteria. The results showed that in FAHP method, only 3% of the area of a region is suitable for agricultural land use placed on the sites with slope between 0 to 6 percent, low and half -evolved soil structure and clay loam soil texture, which is more consistent with the reality; while in AHP, 10% of the area of a region is suitable. Therefore, FUZZY AHP method has higher capacity in determining suitable areas for agricultural land use. Finally, it can be concluded that multi-criteria analysis causs to increase the evaluation precision for site selection, and the integrated models are represented as an effective solution to help the group decision making of evaluators.