بررسي كمّي و كيفي منابع آب زيرزميني در دشت پريشان

An Investigation on the Quantity and Quality of Groundwater in Parishan Plain

امروزه به‌دليل خشك‌سالي‌ها، حفر چاه‌هاي جديد، افزايش ميزان برداشت و بهره‌‌وري از منابع زيرزميني و بي‌توجهي به برنامه‌‌ريزي و مديريت منابع، توجه ويژه به منابع آب زيرزميني و بررسي وضع كمّي و كيفي اين منابع امري گريزناپذير و مهم است. در اين تحقيق، وضع كمّي و كيفي و رفتار آب زيرزميني در دشت پريشان، يكي مهم‌ترين مراكز كشاورزي استان فارس، بررسي شده است. به‌همين منظور، آمار داده‌‌هاي كمّي و كيفي آب زيرزميني در بازه زماني 1382 تا 1390 استخراج شده و نقشه‌‌هاي كمّي و كيفي آب‌‌هاي زيرزميني متغير داده‌‌هاي چاه‌هاي پيزومتري به‌روش ميان‌يابي نزديك‌ترين همسايه (IDW) با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) ارزيابي شده است. همچنين، به‌منظور برآورد شدت و مدت خشك‌سالي اقليمي از شاخص استاندارد بارش (SPI) و جهت بررسي روند افت سطح آب زيرزميني از هيدروگراف چاه‌هاي پيزومتري موجود در دشت پريشان استفاده شده است. براساس نتايج به‌دست‌آمده از هيدروگراف ساليانه دشت پريشان، به‌طور ميانگين سطح آب زيرزميني از سال 1382 تا 1390 افتي معادل 25/6متر داشته است. همچنين، هيدروگراف ساليانه دشت سه دوره نوسان سطح ايستابي را در سال 1382 تا 1383 (افزايش سطح ايستابي حدود 03/2متر)، 1383 تا 1389 (كاهش سطح ايستابي 93/7متر) و 1389 تا 1390 (افزايش سطح ايستابي 26/0متر) گذرانده است. نتايج تغييرات كيفيت آب در دهه اخير نشان مي‌دهد با افزايش تكرار خشك‌سالي و افت زياد سفره آب زيرزميني، كيفيت آب زيرزميني، به‌ويژه در بازه زماني 1386 تا 1390 روندي نزولي داشته است. براساس يافته‌هاي پژوهش، طي 23 سال اخير، تكرار وقوع خشك‌سالي اقليمي در دهه اخير درمقايسه با دو دهه گذشته، چهاربرابر شده است.

Today because of drought, excess pumping of water, and use of excess groundwater, in addition to poor management, it is of utmost importance to paydue attention to the quantity and quality of groundwater. In this research, we have emphasized on the quantity and quality of groundwater in one of the most important agricultural areas, i.e. Parishan Plain located in Fars Province, Iran. For this purpose, data were collected from 2003-2011 and the contour map and additional characteristics were calculated by interpolation and the use of IDW and GIS. We additionally used SPI to estimate the intensity and duration of climatic dryness. To determine the gradual drawdown the hydrograph from piezometer (observation) wells in Parishan Plain were used. Based on the collected data, the drawdown was approximately 6.25 m within 2003-2011. The hydrograph showed that from during 2033-2011, the water table has increased by 2.03 m; from 2004-2011, the water table has decreased by 7.93 m; and from 2010-2011, the water table has rosen by 0.26 m. Water quality decreased, particularly from within 2007-2011 due to the dry years and water table drawdown. The results showed that the recent decade is four times more dry compared to the previous two decades.