مخارج توريسم و ارزش افزوده بخشهاي مختلف اقتصادي: شواهدي از كشورهاي درحال توسعه

Tourism Expenditures and Value Added of Economic Sectors: Evidence from Developing Countries

توريسم يك فعاليت بينرشتهاي است كه چندين فعاليت اقتصادي را دربرگرفته و به مهارتهاي متنوعي نيازمند است؛ بنابراين پيامدهاي آن ميتواند ساير بخشهاي اقتصادي را تحتتاثير قرار دهد. اين مقاله ميكوشد روابط علّي و همگرايي بين مخارج توريسم و ارزش افزوده بخشهاي مختلف اقتصادي (كشاورزي، صنعت و خدمات) در كشورهاي درحالتوسعه در سالهاي 2011-1995 را با استفاده از آزمون عليت در چارچوب P-VECM و روش همانباشتگي FMOLS بررسي كند. نتايج آزمون عليت (كوتاهمدت و بلندمدت) در چارچوب P-VECM نشان ميدهد در كوتاهمدت، هيچ رابطه علّياي ميان مخارج توريسم و ارزش افزوده بخشهاي كشاورزي و صنعت وجود ندارد، درحاليكه عليت يكطرفه از مخارج توريسم به ارزش افزوده بخش خدمات وجود دارد. همچنين در بلندمدت، عليت يكطرفه از توريسم به ارزش افزوده بخشهاي كشاورزي و صنعت وجود دارد، درحاليكه عليت دوطرفه بين مخارج توريسم و ارزش افزوده خدمات برقرار است. علاوه بر آن، نتايج بردارهاي همانباشتگي FMOLS نشان ميدهد مخارج توريسم اثر مثبت و معناداري بر ارزش افزوده بخشهاي خدمات و صنعت داشته، اما اين اثر بر ارزش افزوده بخش كشاورزي منفي و معنادار است.

Tourism is a multidisciplinary activity that involves several activities and need various skills, hence, its benefits can spread over to other sectors of the economy. This paper investigates the relationship between tourism expenditures and value added of agricultural, manufacturing and services sectors for developing countries during 1995-2011, using P-VECM and FMOLS methods. The results of Granger causality test in P-VECM framework indicate that there is no short-run causality link between tourism and value added of agricultural and manufacturing sectors, while there is one-way causality link from tourism to value added of services sector. Likewise, in long-run, there is a one-way causality link from tourism to value added of agricultural and manufacturing sectors, while this causality relation is tow-way for services sector. Furthermore, the results of Co-integrated vectors using FMOLS method show that the effect of tourism expenditures on value added of services and manufacturing sectors is positive and significant, while this effect on value added of agriculture sector is negative and significant.