ارزيابي تغييرات مكاني آهن قابل دسترس و عوامل موثر بر آن در خاك هاي شاليزاري ( مورد مطالعه: اراضي شاليزاري مركزي گيلان)

آهن از عناصر غذايي كم مصرف مهم در گياه برنج است. تشخيص صحيح وضعيت اين عنصر در خاك هاي شاليزاري بسيار اهميت دارد. از راهكارهاي موثر براي ارتقاي مديريت حاصلخيزي، پهنه بندي صحيح، آگاهي از تغييرات مكاني و الگوهاي توزيع عناصر غذايي كم مصرف براي مديريت خاك و كاربرد صحيح كودهاست. اين مطالعه به هدف ارزيابي وضعيت آهن قابل دسترس، تعيين عوامل خاكي موثر بر آن و انتخاب مناسب ترين روش درون يابي براي تعيين توزيع مكاني آهن قابل دسترس گياه در 162 نمونه خاك از اراضي شاليزاري گيلان مركزي انجام شد. برآورد و درون يابي متغيرها با دو روش كريجينگ و وزن دهي عكس فاصله (با پارامتر نمايي يك تا چهار) انجام و بهترين تخمين گر با استفاده از آماره هاي ارزيابي ميانگين خطا و ريشه ميانگين مربعات خطاي نرمال شده، انتخاب گرديد. كربن آلي، رس و pH خاك داراي بيشترين اثر بر آهن قابل دسترس بودند كه با كنترل شرايط احيايي خاك نقش مهمي در رفتار اين شكل از آهن داشتند. تغييرات مكاني آهن قابل دسترس در منطقه تصادفي و داراي وابستگي مكاني ضعيف بود. روش وزن دهي عكس فاصله در بازنمايي توزيع مكاني آهن قابل دسترس موفق تر از روش كريجينگ بود. توزيع مكاني آهن قابل استفاده نشان داد بيشترين غلظت آن منطبق با خاك هاي با pH اسيدي و غلظت هاي كم آن در خاك هاي با بافت سبك و pH به نسبت خنثي تا بازي مشاهده گرديد. نتايج نشان داد كه براي حفظ وضعيت آهن قابل استفاده در خاك هاي شاليزاري مطالعه شده لازم است بر پايه مديريت تغذيه خاص مكان نسبت به مصرف كود هاي داراي آهن اقدام كرد.