ارتباط پارامترهاي وكتوري كاربري اراضي و كيفيت آب رودخانه با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (مطالعه موردي: رودخانه زاينده رود)

The relationship between land use vector parameters and river water quality using GIS (Case study: Zayandehrood river)

رودخانه ها از مهم ترين منابع آب هاي سطحي و تامين كننده آب شيرين مصرفي در بخش هاي شهري، كشاورزي و صنعتي هستند. هدف اين پژوهش ارزيابي اثر منابع آلاينده اطراف بر كيفيت آب رودخانه زاينده رود با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي است. در اين مطالعه داده هاي فيزيكوشيميايي (دبي، سختي، كلر، هدايت الكتريكي، اسيديته) در دوره 9 ماهه (پاييز 1389- بهار 1390) در 7 ايستگاه زاينده رود مورد بررسي قرار گرفت. ليست صنايع مهم اطراف رودخانه تهيه و با تبديل آن ها به فايل هاي اطلاعات مكاني به محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي منتقل شد. درصد مساحت كاربري اراضي در بافرهاي 10 كيلومتري اطراف رودخانه و ايستگاه ها محاسبه گرديد. همچنين فاصله هر يك از 10 صنعت مادر اطراف تا ايستگاه ها تعيين شد. سپس مجموع داده ها مورد تجزيه و تحليل آماري (SPSS®19) قرار گرفت. نتايج نشان داد كه در بافر 3/451682 هكتاري اطراف رودخانه، 9/40% اين مساحت را كشاورزي و 1/8% را توسعه شهري تشكيل داده است و غلظت آلاينده ها با مساحت كشاورزي اطراف هر ايستگاه و فاصله تا صنايع اطراف رودخانه مثل تصفيه خانه جنوب اصفهان رابطه معني دار دارد. با توجه به اهميت حفاظت رودخانه زاينده رود اعمال مديريت صحيح بر روي اين رودخانه به خصوص در محدوده بعد از شهر ضروري است. ايجاد سيستم تصفيه مناسب براي خروجي پساب صنايع اطراف رودخانه، توصيه به كشاورزان جهت استفاده صحيح از كودهاي شيميايي مي تواند راهكارهاي مناسبي باشد.

The Rivers are more important sources of surface water and fresh water in urban, agricultural and industrial. The aim of this study is to evaluate effects of pollutant sources on the water quality of river Zayandehroud using Geographic information systems (GIS). In this study, physicochemical data (Discharge, Hardness, Cl, EC, pH), (October 2010 to May 2011) were studied in 7 stations of Zayandehroud. A land use map of the surrounding environment was then investigated with a buffer 0f 10 km from center of the river. Considering the location of monitoring stations the key factors, distance to industrial unit and land use percentage within the station buffet were calculated using GIS. Data moves to SPSS®19 for further statistical analysis. The results show that, at 451682.3 hectares of around buffer the river consisted; 40.9% agricultural and 8.1% urban development. We also found that the physicochemical parameters have a direct with the increase agricultural area around each station relationship. Also located industries in the area of Polkalleh to Chum stations such as south Isfahan refinery, have a significant relationship with water quality factors discussed in this study. So considering the protection importance of the Zayandehroud river, applying appropriate management on this river is essential, especially in the areas after the city. Implementation of appropriate treatment system for industrial wastewater, advised to farmers in the proper use of chemical fertilizers can be the appropriate solution.