مقايسه خصوصيات مورفولوژيك ريشه ارقام و لاين‌هاي جو (Hordeum vulgare) در مرحله گياهچه‌اي، با استفاده از كاغذ صافي و اتاقك ژل

Comparison of Morphological Characteristics of Roots in Genotypes of Barely (Hordeum Vulgare) in Vegetative Phase Using Filter Paper and Gel Chamber

نقش رشد ریشه در افزایش عملكرد محصولات زراعی موضوع شناخته‌شده و مهمی است كه امروزه بیش از پیش مورد توجه متخصصان اصلاح نباتات قرار گرفته است. به‌منظور مطالعه ریشه 18 ژنوتیپ جو (Hordeum vulgare) در مرحله گیاهچه‌ای آزمایشی در سال 1391 در دانشكده كشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح كاملاً تصادفی و با سه تكرار انجام شد. ابتدا بذرها در پتری دیش جوانه دار شدند. نیمی از بذرهای جوانه زده به اتاقك ژل انتقال داده شدند. سایر بذرها نیز درون كاغذ صافی به‌صورت رول درون آب مقطر قرار گرفتند. ژنوتیپ‌ها از لحاظ مجموع طول ریشه، وزن خشك ریشه، وزن خشك اندام هوایی، میانگین قطر ریشه و برخی پارامترهای دیگر مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد كه لاین C-87-10 با 283 میلی‌متر طول ریشه در كاغذ صافی و با 226 میلی‌متر طول در اتاقك ژل بیشترین مجموع طول ریشه را به‌خود اختصاص داد، درحالی‌كه در كاغذ صافی رقم نیمروز با 3/139 میلی‌متر طول و در اتاقك ژل رقم سهند با 39 میلی‌متر طول كمترین طول ریشه را در بین ژنوتیپ‌ها دارا بودند. از لحاظ وزن خشك ریشه در هر دو محیط رشد ژنوتیپ‌های یوسف، DC-85-5، C-87-10 و نصرت در رده‌های نخست و ارقام والفجر، سهند و نیمروز در رده‌های انتهایی قرار گرفتند. همچنین در آزمایش اول، لاین DC-85-5 و رقم سهند به‌ترتیب بیشترین و كمترین مقدار طول برگ را دارا بودند. از نظر مساحت كل برگ‌ها در آزمایش دوم، لاین C-87-19 بیشترین سطح برگ و رقم سهند كمترین سطح برگ را به‌خود اختصاص داد.

The role of root growth on increase of yield is an important subject that is considered by plant breeders. In order to investigate root growth of 18 barley (Hordeum vulgare) genotypes at seedling growth stage, two separate experiments were conducted in the Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad in 2012. A completely randomized design with three replications was used for each experiment. After seeds germination in petri dishes, some seeds were transferred into gel chamber. The rest of germinated seeds were put into distilled water by use of rolled filter paper. The genotypes were compared by total root length, root dry weight, shoot dry weight, root diameter. Results showed that C-87-10 had highest total root length with 283 mm total root length in filter paper and 226 mm in gel chamber. Nimruz cultivar in filter paper with 139.3 mm and Sahand cultivar in gel chamber with 39 mm, produced the lowest total root length. Also Yosef, DC-85-5, C-87-10 and Nosrat genotypes had highest root dry weight and Val-fajr, Sahand and Nimruz genotypes had lowest root dry weight. in first experiment DC-85-5 and Sahand cultivar produced highest and lowest leaf length and in second experiment C-87-19 and Sahand cultivar had highest and lowest total leaf area.