بررسي اثر تاريخ كاشت بر رشد و عملكرد دانه ارقام گلرنگ در شرايط آب و هوايي رفسنجان

Assessing the Effect of Planting Date on Safflower Cultivars Growth and Seed Yield in Rafsanjan Condition

مهم‌ترین اصول زراعت گیاهان، استفاده از ارقام و تاریخ‌كاشت مناسب جهت استفاده بهینه از منابع آب و تشعشع است، لذا هدف از مطالعه حاضر بررسی شاخص‌های رشد و ارتباط آن‌ها با عملكرد دانه ارقام مختلف گلرنگ در تاریخ‌كاشت‌های متفاوت بود. بدین منظور آزمایشی به‌صورت فاكتوریل در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با چهار تكرار در سال 1391 انجام شد. عامل‌های آزمایش شامل تاریخ‌‌كاشت (16 فروردین، 6 و 27 اردیبهشت) و ارقام گلرنگ (411، سینا، محلی اصفهان و صفه) بودند. حداكثر شاخص سطح برگ در تاریخ‌كاشت اول 33/2 بود كه با تاریخ‌كاشت دوم اختلاف معنی‌داری نداشت اما این شاخص در تاریخ‌كاشت سوم حدود 70 درصد كاهش یافت. در تاریخ‌كاشت اول بیشترین شاخص سطح برگ به ارقام محلی اصفهان و 411 اختصاص داشت. حداكثر ماده خشك كل در تاریخ‌كاشت اول 2/1124 گرم در مترمربع بود كه این شاخص در تاریخ‌كاشت دوم و سوم به‌ترتیب حدود 31 و 78 درصد كاهش یافت. در این تاریخ‌كاشت ارقام سینا و محلی اصفهان بیشترین ماده خشك كل را تولید كردند. حداكثر سرعت رشد محصول در تاریخ‌كاشت اول 84/38 گرم در مترمربع در روز بود كه این شاخص در تاریخ‌كاشت دوم و سوم به‌ترتیب حدود 41 و 66 درصد كاهش یافت. در این تاریخ‌كاشت رقم محلی اصفهان حداكثر سرعت رشد محصول بیشتری را دارا بود. نتایج نشان داد بالاترین مقدار عملكرد دانه در ارقام 411 و محلی اصفهان در تاریخ كاشت اول به‌دست آمد كه با حداكثر وزن خشك كل، بیشترین همبستگی را نشان داد. با توجه نتایج حاضر، كشت ارقام 411 و محلی ‌اصفهان در تاریخ‌كاشت اول توصیه می‌شود.

The use of appropriate cultivar and planting date is the most important principles of agronomy; therefore, the aim of the present study was to consider the growth indices of different safflower cultivars and their relationships with seed yield. For this purpose, an experiment was conducted as factorial in randomized block design with four replicates included three planting dates (4 April, 25 April and 16 May) and four safflower cultivars (411, Sina, Local Esfahan and Sofeh). The maximum leaf area index (2.33) obtained in the first planting date that it was not significantly different with the second planting date but it decreased up to 70% in the third planting date. In the first planting date, the maximum LAI obtained for Local Esfahan and 411 cultivars. Maximum total dry matter was 124.2 g m-2 for the first planting date that it decreased up to 31 and 78% in the second and third planting dates, respectively. In this planting date Sina and Local Esfahan cultivars had the higher dry matter. Maximum crop growth rate for the first planting date was 38.84 g m-2d-1 that it decreased up to 41 and 66% in the second and third planting dates, respectively. In this planting date, the highest total dry matter obtained for the Local Esfahan cultivar. The results showed that the maximum value of seed yield dedicated to 411 and Local Esfahan cultivars that it had the high correlation with maximum total dry matter. In respect to the present study, it is suggested to use 411 or Local Esfahan cultivars in the first planting date.