بررسي تحليلي رقابت گرجيان با ائتلاف تركان و تاجيكان در دوره شاه صفي (1038-1052 ق)

با ورود نيروهاي گرجي به تشكيلات صفويان كه عمدتاً از اسراي گرجستان و از عناصر غيرمسلمان و نومسلمان بودند، رقابت در دربار صفويان از حالت سنتي خارج شد. دو گروه پايه گذار سلسله صفويان؛ يعني تركان و تاجيكان از ابتداي تشكيل اين سلسله دچار تضادها و رقابت هايي بودند. رقابت تركان و تاجيكان از جمله مشهورترين رقابت هاي درباري تاريخ ايران محسوب مي شود. ماهيت رقابت ها از زمان شاه عباس اول به بعد شكل تازه اي به خود گرفت و ضلع سومي به نام نيروي سوم به اين عرصه اضافه شد. اين امر سبب اتحاد نيروهاي قديمي گرديد. اوج رقابت هاي ميان گرجي ها و جناح ائتلافي تركان و تاجيكان در زمان شاه صفي بود. در اين مقطع هنوز قزلباش ها و تاجيكان تمام قدرت خود را به نفع گرجي ها از دست نداده بودند. با مرگ شاه عباس اول، راه براي احياي قدرت آنها فراهم گرديد. آنها فرصت به دست آمده را غنيمت شمرده، تا با استفاده از آن نيروهاي گرجي را به طور كامل از تشكيلات صفوي خارج كنند. اين مساله سبب ائتلافي بي سابقه بين تركان و تاجيكان شد، كه اين ائتلاف باعث توطئه هاي وسيعي از سوي آنها براي براندازي گرجيان گرديد. در اين ميان شاه نيز به دليل آنكه گرجي ها وابستگان به شخص شاه بودند، از آنها حمايت مي كرد. اين امر سبب شد تا دامنه توطئه هاي جناح ترك و تاجيك، خطر را متوجه شاه نيز بنمايد. پايان اين رقابت ها با پيروزي قاطع جناح گرجيان همراه است. در اين پژوهش سعي برآن است تا با تكيه برمنابع تاريخي، به بررسي رقابت هاي ميان جناح گرجيان با جناح ترك و تاجيك پرداخته شود.