هويت شيعي ايرانيان؛ هويت پايداري

• Resistance Identity; Iranian Shia Identity

موضوع هويت و بحران‌هاي مرتبط با آن، در مقاطع مختلف تاريخ ايران مطرح بوده است. به نظر برخي محققان هر گاه سخن از هويت ايراني به ميان مي‌آيد، نوعي دوگانگي و تقابل ميان هويت ديني و ملي ايرانيان مشاهده مي‌شود، كه ريشه در وقايع تاريخي ندارد. اين مقاله با هدف بررسي چگونگي پذيرش اسلام توسط ايرانيان و تاثير آن بر هويت مذهبي و زباني به‌عنوان اجزا هويت ملي ايرانيان نوشته شده‌است. سوال تحقيق آن است كه: تغييرات عناصر تشكيل دهنده هويت ايرانيان (به‌خصوص دين) در دهه‌هاي نخست هجري درچارچوب هويت پايداري چگونه تعريف مي‌شود؟ مدل نظري تحقيق، تلفيقي از به كارگيري مفاهيم نظريه ساخت‌يابي گيدنز، نظريه هويت مقاومت كاستلز و نظريه جامعه‌شناسي تاريخي، در بررسي رفتارهاي هويت‌جويانه جنبش‌هاي اجتماعي ايرانيان در دو قرن نخست هجري است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه تغييرات هويتي ايرانيان متاثر از پذيرش خوانش برحق اهل بيت عليهم‌السلام از اسلام بوده، و نه از سر تهديد، تحميل و اجبار ناشي از شكست دولت ساساني و ايرانيان، از اعرابي كه پس از رحلت پيامبر(ص) عزم رجعت به اصالت‌هاي پيشين دارد؛ و طي فرايندي طولاني و در پي انتخابي سرنوشت‌ساز و بنيادين از سويِ ايرانيان و در مخالفت و پايداري در برابر سلطه و تحميلات حاكمان عرب ايران به انجام رسيده است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه انتخاب هويت شيعي و زبان فارسي جديد از سويِ ايرانيان علاوه بر حقانيت شيعه، حاصل انتخاب هوشمندانه و اصيل جامعه ايراني آن روز بوده است.

Identity and identity crisis have been under consideration in Iranʹs different historical periods. In recent years, whenever discussing about Iranian identity, it seems that there are an encounter between Iranians religious identity and historical identity that isnot rooted in historical events. This research conducted by the aim of survey on the circumstance of acceptance of Islam by Iranian and its effect on their linguistic and religious identity, as Iranian national identity components. The research major question is: how Iranian identity elements (especially religion) changes define by resistance identity theoretical framework, in first and second Hejry decades? Research theoretical model is a composing of notions of Giddens’s structuration theory, Castells’s resistance identity theory and Ahmadi’s historical sociology theory, and using them in the survey on the Iranian social movementʹs identity behavior, in the first and second Hejry decades. The research results show that the Iranianʹs identity changes, had been not happened under Arabʹs imposition or compulsion, after Iranians and Sassanidʹs government defeat. Iranianʹs identity changes had been done under a long process under a determinant and fundamental choice by Iranians, in oppose and resistance, against Arab governorʹs compulsions. By this research belief, Iranianʹs Shia identity and new Persian language, is result of Iranianʹs noble and wise election.