طراحي الگوي سنجش عدالت فضايي (مطالعه موردي: ايران)

Designing the Pattern of Measuring Spatial Justice, Case Study: Iran

فضاي جغرافيايي برايند عمل‌كرد عوامل بسياري است كه در اين ميان، نهاد سياست و كاركرد نهادهاي رسمي و شاخص آن يعني حكومت و به‌تبع آن دولت، در كيفيت شكل‌گيري آن از ديدگاه عدالت فضايي بسيار اثرگذار است؛ به همين دليل درك حوزه معنايي عدالت فضايي مشروط به درك رابطه متقابل سياست و فضاست. عدالت فضايي يا جغرافيايي عبارت است از: ‌‌توازن نسبي ‌‌شاخص‌ها‌‌ي جامع توسعه (اقتصادي، سياسي، فرهنگي و...) در مكان‌ها و فضاهاي جغرافيايي (خرد و كلان) با شاخص‌ها‌‌ي متناظر توسعه در سطح ملي. از آنجايي كه شالوده‌سازي ‌‌فضاي عادلانه نيازمند طراحي الگويي متناسب براي سنجش ميزان تحقق و همچنين تغييرات سنواتي آن است، ‌‌با مرور پژوهش‌هاي انجام‌شده دريافت شد كه تاكنون مدل كمّي و جامعي براي سنجش عدالت فضايي طراحي نشده است. بر اين اساس، هدف اصلي پژوهش طراحي الگوي عملياتي سنجش عدالت فضايي در ايران است. اين مقاله به‌شيوه توصيفي و تحليلي و با روي‌كرد كاربردي- توسعه‌اي نوشته شده و درپي پاسخ به اين سوال است كه چگونه مي‌توان در قالب يك الگو به سنجش مستمر عدالت فضايي در كشور دست يافت. براساس يافته‌هاي پژوهش، با درنظر گرفتن نقش مثبت و منفي عوامل هشت‌گانه و شاخص‌ها‌‌ي آن‌ها‌‌ در قالب يك نرم‌افزار كامپيوتري مي‌توان به سنجش مستمر عدالت فضايي در كشورها دست يافت.

Geographical space is a performance production of many factors in which policy Institution and formal institution’s function and its indicators (government and consequently states) influence a lot on its formation quality in the view of spatial justice’s; that is why understanding the semantic field of spatial justice is due to understanding the interaction relation between policy and space. Geographical or spatial justice is a relative balance of comprehensive indicators of development (economic, political, cultural, etc:) in geographical spaces and places (micro and macro) with the corresponding indicators of development in national level. Since making the foundation of fair space needs to design an appropriate pattern for evaluating the measure of its realization and annual changes, and the literature review showed that up to now, there has been not a quantitative and comprehensive model designed for spatial justice measurement; therefore, the main goal of this research is to design an operative pattern to measure spatial justice (study case of Iran). This research with a descriptive and analytical approach and with a developing and practical approach is seeking to answer the following question: “How can we continuously measure spatial justice in a country in the form of a pattern?” The results showed that with considering the negative and positive role of octet factors and their relative indicators, we can develop a software to continuously measure spatial justice in countries.